Zrozumienie pojęć gamingowych to integralna część uczestnictwa w kulturze gamingowej. Te słowa pozwalają graczom dzielić się strategiami, wymieniać doświadczenia i po prostu kontaktować się, pomimo dzielących ich granic i kontynentów. Pojęcia te wyszły poza świat współczesnych gier wideo, przenikając do ogólnej kultury internetowej. Dla nowych graczy opanowanie takiej nomenklatury jest elementem integracji ze społecznością.
Rosnące przenikanie pojęć związanych z grami wideo do mediów głównego nurtu czy codziennych rozmów tylko podkreśla ich znaczenie. Takie pojęcia jak skrót „AFK” (ang. Away From Keyboard – „nie jestem przy klawiaturze”) czy „GG” (ang. Good Game – „dobrze się grało”) używane są dziś nie tylko w kontekście gier wideo. Ich znajomość jest ważna dla każdego, kto porusza się w świecie cyfrowym. Nauczmy się ich, zanim zaczniemy grać w gry!
SPIS TREŚCI
Historia pojęć związanych z grami
Leksykon gier rozwinął się znacznie od czasów pierwszych gier wideo. W latach 70. i 80. XX w. pojęcia związane z grami ograniczały się głównie do prostych instrukcji i opisów, takich jak „liczba punktów” (ang. score), „życia” (ang. lives) czy „poziomy” (ang. levels). W miarę jak branża gier stawała się coraz bardziej złożona i zróżnicowana, tak samo rozwijał się towarzyszący jej język.
Wielkie zmiany rozpoczęły się wraz z pojawieniem się gier online dla wielu graczy, tzw. multiplayerów pod koniec lat 90. XX w. i na początku XXI wieku. Tak narodził się nowy wymiar społeczny gier i język graczy rozwinął się poza pojęcia dotyczące wyłącznie mechaniki gier. Powszechnie przyjęły się takie pojęcia, jak „gildie” w grach MMORPG (ang. Massively Multiplayer Online Role-Playing Games – gry fabularne online dla bardzo wielu graczy) czy „PvP” (ang. Player versus Player – „gracz przeciwko graczowi”). Język gier rozwinął się jeszcze bardziej, gdy na rynek weszły gry oparte na rywalizacji.
Ogólne pojęcia ze świata gier
W świecie gier istnieją pewne pojęcia niezbędne dla każdego gracza – niezależnie od jego ulubionego gatunku. Są one fundamentem slangu graczy. Przyjrzyjmy się zatem podstawowej terminologii, której używa się powszechnie wobec niemal wszystkich gier.
Awatar/postać z gry (lub postać gracza): Jest ona odzwierciedleniem gracza w świecie gry. Może to być konfigurowalna postać ludzka lub inna, konkretna postać. Awatar jest wirtualną tożsamością gracza.
FPS (skrót od ang. frames per second – liczba klatek na sekundę): Jest to częstotliwość, z jaką gra lub karta graficzna generuje poszczególne obrazy (klatki) na ekranie monitora. Im wyższa liczba klatek na sekundę, tym płynniejsza rozgrywka.
Lag: Angielskie słowo oznaczające opóźnienie czasu reakcji między czynnością użytkownika/gracza a tym, co dzieje się na ekranie. Wysokie opóźnienia, czyli „duże lagi” utrudniają rozgrywkę.
Level Up: Jest to synonim rozwoju postaci w grze. Oznacza przejście (awans) na wyższy poziom umiejętności lub rozwoju postaci. Może to polegać na zdobywaniu punktów doświadczenia, ukończeniu konkretnych zadań lub pokonaniu przeciwników. Awans postaci odblokowuje jej nowe umiejętności, mocne strony lub dostęp do nowych obszarów w grze.
NPC: Skrót od angielskiego non-player character (postać niezależna lub niegrywalna – skrót ten w j. polskim wymawiany jest często „enpec”), który oznacza dowolną postać w grze wideo kontrolowaną przez sztuczną inteligencję, a nie przez gracza będącego człowiekiem.
Respawn: Oznacza ożywienie postaci w konkretnym miejscu świata gry po jej śmierci.
Easter egg: Dosłownie „jajo wielkanocne” – oznacza ukryte elementy, wiadomości i hermetyczne żarty celowo umieszczone w grze przez jej twórców. Trudno je znaleźć – wymaga to często od graczy eksploracji świata gry poza utartymi drogami albo też wykonania konkretnych czynności.
Punkt zapisu: Konkretne miejsce w grze, w którym gracz może zapisać postępy w rozgrywce i powrócić do nich, gdy np. ponownie uruchomi grę – niekiedy nazywane jest spolszczonym słowem „sejw”.
Camping: Zwany po polsku „kampieniem” – pozostawanie w jednym miejscu, często w ukryciu, aby urządzić zasadzkę na innych graczy.
Grinding: Angielskie słowo oznaczające „harówkę” – powtarzanie określonych czynności, np. zwalczanie wrogów lub wykonywanie zadań celem zdobycia większej liczby punktów doświadczenia lub przedmiotów.
Pojęcia specyficzne dla gatunków gier
Każdemu gatunkowi towarzyszy specyficzna terminologia, dzięki której potencjalni gracze mogą zrozumieć ich styl i mechanikę. Są one swoistym przewodnikiem po rodzaju rozgrywki, wyzwaniach i interakcjach, których gracze mogą się spodziewać.
Gry FPS (ang. first-person shooter – strzelanki pierwszoosobowe)
W tych grach gracz widzi świat z perspektywy swojej postaci. Zwalcza swoich przeciwników, używając broni. Gracze muszą mieć szybki refleks i dobrą koordynację ręka-oko, aby nie polec w walce. Strzelanki uwzględniają zwykle pewien aspekt rywalizacji – gracze rywalizują ze sobą w meczach i turniejach. Doskonałymi przykładami FPS-ów są takie gry jak Call of Duty i Overwatch.
RPG (ang. role-playing game – gra fabularna)
W grach tych gracze kontrolują jedną lub więcej postaci i przechodzą przez fabułę rozgrywki, podejmując decyzje za postacie. Często wcielają się w konkretną postać – czy to bohatera pozytywnego, czy złoczyńcę. Klasyczne gry RPG, np. The Elder Scrolls V: Skyrim i Final Fantasy VII słyną z wciągającej fabuły, dającej graczom możliwość kształtowania wyniku gry na podstawie wyborów poczynionych w trakcie rozgrywki. Istnieje kilka podgatunków RPG, m.in. japońskie gry fabularne (jRPG), które są inspirowane anime lub mangą, wyróżniają się żywą kolorystyką, stylizowanymi postaciami i przesadną mimiką.
Sandbox („piaskownica”)
W przeciwieństwie do bardziej liniowych gier tytuły typu sandbox zazwyczaj oferują bardzo otwarty świat, w którym gracze mogą kształtować swoje doświadczenia poprzez eksplorację mapy, budowanie różnych rzeczy i manipulowanie środowiskiem gry. Do przedstawicieli tych gier należą Minecraft i Terraria. Rozgrywka tam jest otwarta, co oznacza możliwość swobodnego poruszania się po świecie wirtualnym.
MMO (ang. massively multiplayer online – gry online dla bardzo wielu graczy)
Pojęcie to oznacza gry, w które może grać wiele osób jednocześnie za pośrednictwem Internetu. Mają one otwarte światy, dzięki czemu gracze mogą wchodzić ze sobą w interakcje w czasie rzeczywistym i wspólnie wykonywać różne zadania. Gry MMO są popularne ze względu na swój wymiar społeczny, ponieważ gracze tworzą gildie lub drużyny. Klasyczne przykłady takich gier obejmują World of Warcraft i Guild Wars 2.
MOBA (ang. multiplayer online battle arena – arena walk online dla wielu graczy)
Gatunek ten polega na rywalizacji drużyn graczy w strategicznych walkach na arenie. Popularne przykłady takich gier to League of Legends i Dota 2. Gracze kontrolują jedną postać, dysponującą unikalnymi umiejętnościami. Ich wspólnym celem jest zniszczenie baz przeciwnika.
Bijatyki
Esencją bijatyk jest walka w zwarciu pomiędzy kilkoma postaciami, zazwyczaj w ograniczonej przestrzeni przypominającej arenę. Klasykami tego gatunku są gry Street Fighter i Tekken. W bijatykach gracze wybierają konkretne postacie, z których każda ma wyjątkowy zestaw ruchów i umiejętności. Celem walki w grze jest wyczerpanie paska zdrowia przeciwnika serią ataków i ich kombinacji, wymagających precyzyjnego wyczucia czasu i szybkiego refleksu.
Platformówki
Gry te polegają na skakaniu i wspinaniu się postaci gracza na platformy, również celem pokonania przeszkód dla ruchu. Świat gry jest zwykle „przewijany” na ekranie. Tu klasycznymi przykładami są Super Mario Bros. i Sonic the Hedgehog.
Symulacje
Gatunek ten naśladuje rzeczywiste działania w środowisku wirtualnym. Gry te kładą nacisk na realistyczną mechanikę rozgrywki, skupiając się na wiernym odwzorowaniu aspektów konkretnego zajęcia czy zawodu. Często przykładają dużą wagę do realizmu z dbałością o szczegóły.
Survival horror
Gatunek ten kładzie nacisk na przetrwanie postaci gracza w scenerii czerpiącej z gatunku horroru. Do gier takich należą Resident Evil i Silent Hill – wyróżniają się ograniczonymi zasobami, którymi gracz może dysponować, a także łamigłówkami i walką w napiętej, przerażającej atmosferze.
RTS (ang. real-time strategy – strategia czasu rzeczywistego)
Gry strategiczne, w których gracze zarządzają zasobami i jednostkami w czasie rzeczywistym. Wymagają szybkiego podejmowania decyzji w warunkach dynamicznej zmiany sytuacji. W grach RTS gracze wcielają się w rolę dowódcy lub lidera innego rodzaju, kierującego armią mającą pokonać przeciwnika. Wymagają one strategicznego myślenia, gospodarowania zasobami oraz umiejętności szybkiego podejmowania decyzji celem pobicia wroga. Do popularnych tytułów tego gatunku należą StarCraft II i Age of Empires.
Battle royale
Stosunkowo nowy gatunek, który spopularyzowano grami takimi Fortnite i PUBG – w grach tych uczestnicy walczą o przetrwanie na mapie, której granice się kurczą, wygrywa zaś ten, kto przetrwa ostatni.
Good game, czyli „dobrze się grało”: slang gier online
W świecie gier online funkcjonuje cały język, którego gracze używają w rozmowach. Jest to zbiór skrótowców i specjalnych słów, dzięki którym wypowiedź jest szybsza i zwięźlejsza. Pojęcia te oszczędzają czas, dzięki nim graczom łatwiej jest zrozumieć się, symbolizują dobrą, „sportową” postawę i uprzyjemniają rozgrywkę.
GG (ang. Good Game – „dobrze się grało”): Wyraz szacunku po dobrze rozegranym meczu, niezależnie od tego, kto zwyciężył.
GG EZ (ang. Good Game, Easy – „dobrze poszło, bo łatwizna”): Sarkastyczny zwrot sugerujący, że gra została wygrana bez większego wysiłku. Jest wyrazem kiepskiej postawy sportowej.
AFK (ang. Away From Keyboard – „nie jestem przy klawiaturze”): Zwrot oznacza, że gracz odchodzi od komputera i daje znać innym, że nie będzie grał przez jakiś czas.
BRB (ang. Be Right Back – „zaraz wracam”): Używany, gdy gracz musi na chwilę odejść od gry, ale wróci do niej niedługo.
Noob: Drażniące określenie kogoś, komu brakuje doświadczenia. Jest często używane, gdy gracz popełnia błąd na początkującym poziomie; w j. polskim używa się też określenia „lamer” od angielskiego lame (kulawy).
PvP (ang. Player vs Player – „gracz przeciwko graczowi”): Oznacza rywalizację żywych graczy ze sobą, nie zaś z przeciwnikami sterowanymi przez komputer.
OP (ang. overpowered – „dopakowany”): Opisuje postać, przedmiot lub strategię, która jest potężna lub silna w sposób niewspółmierny wobec innych postaci w grze.
Pojęcia związane z mechaniką gry
Znajomość mechaniki określającej reguły rozgrywki to podstawa. Gracze tworzą konkretne terminy, aby opisać „niewidzialne” zasady i funkcje, z którymi uczestnicy mają do czynienia podczas rozgrywki. Znając te pojęcia, użytkownik porusza się sprawniej w grze. Przyjrzyjmy się kluczowym pojęciom z dziedziny mechaniki gier.
Hitbox (pole trafienia): Jest to konkretny obszar na postaci lub przedmiocie, na który mogą wpływać ataki. Jego znajomość umożliwia precyzyjną walce – gracz bowiem wie, gdzie powinien celować.
Cooldown (czas odnowienia lub regeneracji): Cooldown to czas potrzebny na to, aby umiejętność postaci „zregenerowała” się po jej użyciu. Mechanizm ten zachęca graczy do strategicznego planowania sposobu, w jaki (i kiedy) powinni korzystać z umiejętności.
Buff/Debuff: Buff to tymczasowe wzmocnienie zdolności postaci, debuff zaś to tymczasowe osłabienie zdolności. Wiedza o tym, jak ich używać, wpływa na wynik gry.
Łup (ang. loot): Nagrody zdobywane za aktywność w grze, np. pokonanie wroga lub ukończenie wyzwania. Łupy różnią się pod względem dostępności (częstotliwości występowania) i przydatności.
AOE (ang. Area of Effect – obszar działania): Dotyczy ataków i zdolności, których oddziaływanie obejmuje pewien obszar. Oddziaływanie (efekt) obszarowy ułatwia walkę z wieloma przeciwnikami naraz lub na dużych polach bitwy.
RNG (ang. Random Number Generator – generator liczb losowych): Losowość dostępności łupu lub występowania pewnych zdarzeń. Urozmaica to rozgrywkę.
Aggro: Skrót od aggression, czyli agresji – sposobu, w jaki wrogie postacie niezależne traktują graczy. Umiejętność radzenia sobie z agresją NPC ma kluczowe znaczenie w grach drużynowych, zwłaszcza w przypadku postaci typu „tank” (ciężko opancerzonych lub bardzo wytrzymałych) oraz uzdrowicieli.
Crafting (wytwarzanie): Jest to czynność łączenia materiałów służąca stworzeniu nowego i potężniejszego przedmiotu. Crafting rozszerza grę o możliwość personalizacji.
Mana i wytrzymałość (lub kondycja): Są to zasoby potrzebne do wykonywania akcji (czynności) w grze. Gracze muszą wydawać je rozważnie, aby poradzić sobie w rozgrywce.
Role w grach
W grach wieloosobowych każdy gracz często wciela się w określoną rolę. Przypomina to pozycje członków drużyny sportowej. Role te pozwalają grać wedle zbilansowanej strategii zespołowej – każda z postaci w drużynie wnosi do gry szczególny zestaw umiejętności. Zapoznajmy się z różnymi rolami w grach!
Tank (dosłownie „czołg”) to postać ciężko opancerzona lub niezwykle wytrzymała, która chroni innych członków drużyny, biorąc na siebie uwagę wroga i zadawane przezeń obrażenia. Ma wysokie statystyki zdrowia i obrony.
Uzdrowiciel/wsparcie (ang. healer i odpowiednio support) może leczyć członków drużyny lub dawać im tymczasowe wzmocnienia (buffy). Jego umiejętności służą przede wszystkim na regeneracji zdrowia i podnoszeniu zdolności drużyny.
Atakujący (ang. attacker) zadaje znaczne obrażenia przeciwnikom. Zwykle wyróżniają się wysoką skutecznością ataków, lecz potrafią bronić się gorzej lub słabiej.
Crowd Control (ang. i dosłownie „kontrola tłumu”) ogranicza zdolności przeciwnika na różne sposoby. Używa ogłuszenia i spowolnienia, dzięki czemu wpływa na ruch wroga.
Assassin/Stealth (ang. skrytobójca i odpowiednio „skryty” lub „niewidoczny”) może atakować i eliminować kluczowych graczy przeciwnika, zwykle uciekając się do szybkich ataków. Zadaje duże obrażenia w serii, a jego umiejętności to przede wszystkim skradanie się i duża ruchliwość.
Snajper/strzelec wyborowy atakuje przeciwników z dużej odległości. Wyróżnia się precyzją i umiejętnością zadawania dużych obrażeń w ataku na odległość – często skupia się na eliminacji pojedynczych celów.
Zwiadowca zbiera informacje o pozycjach i ruchach wroga. Jest to postać ruchliwa i ma duże umiejętności obserwacji.
Jungler (dosłownie „wojownik dżungli”, postać specyficzna dla gier MOBA) zbiera zasoby w obszarach mapy gry oddalonych od bezpośrednich walk, a także potrafi zaskoczyć przeciwnika. Skutecznie przeprowadza nieoczekiwane ataki na graczy.
Pojęcia gamingowe w lokalizacji
Wierne tłumaczenie pojęć związanych z grami wideo jest konieczne, aby zapewnić graczom z całego świata pełne doświadczenie. Lokalizacja polega na adaptacji gry – w tym specyficznej dla niej terminologii i odniesień kulturowych – dla konkretnej, innej niż oryginalna, grupy odbiorców. Dzięki temu procesowi produkcja ma charakter „natywny” (rodzimy/krajowy) dla graczy z regionu lub kraju odbiorców, zachowując przy tym ton, kontekst i grywalność wersji oryginalnej.
Problem z lokalizacją pojęć dotyczących gier polega również na zachowaniu dokładności merytorycznej tłumaczenia i jednocześnie znaczenia kulturowego. Jest to szczególnie ważne w przypadku żargonu specyficznego dla konkretnego gatunku, np. RPG (gier fabularnych) lub FPS (strzelanek pierwszoosobowych), które muszą być zrozumiałe w docelowych językach przekładu.
Jeśli potrzebujesz pomocy w lokalizacji gry, skontaktuj się ze Skrivankiem. Zatrudniamy zespół specjalistów, którzy pracują nad wspólnym celem: grami równie wciągającymi w każdym języku.
Zdjęcia użyte w tekście zostały wygenerowane przy pomocy AI.
