Dni zaczynają być coraz dłuższe, zza chmur częściej wyłania się Słońce, a pogoda i zapach kwitnących kwiatów nastrajają do spędzania coraz większej ilości czasu na zewnątrz… Znasz to, prawda?
Po długim wyczekiwaniu nadchodzi pierwszy dzień wiosny kalendarzowej i przyroda budzi się do życia. Dawniej tryb życia człowieka był w pełni podporządkowany cyklom pór roku. Dzisiaj, choć postęp technologiczny pomógł to przywiązanie zminimalizować, dalej praktykujemy zwyczaje odziedziczone po naszych przodkach.
SPIS TREŚCI
Pierwszy dzień wiosny – czyli kiedy?
Rozmawiając o początku najzieleńszej z pór roku, należy rozróżnić pierwszy dzień wiosny kalendarzowej oraz pierwszy dzień wiosny astronomicznej. Czasem, ale nie zawsze, przypadają one na tę samą datę. Pierwszy z nich na półkuli północnej wypada 21 marca; drugi świętujemy podczas równonocy wiosennej (okolice 20/21 marca).
Kolejnym ważnym pojęciem jest wiosna meteorologiczna, która trwa od 1 marca do 31 maja. Podział roku na kwartały stosowany przez meteorologów opiera się na rocznych cyklach temperatur.
Inaczej sytuacja wygląda na półkuli południowej (a więc np. w Australii, Nowej Zelandii czy RPA). Pierwszy dzień wiosny przypada tam na 22 września. Według meteorologów zaś ta pora roku trwa od 1 września do 30 listopada.
Staropolskie zwyczaje związane z nadejściem wiosny
Dawniej pierwszy dzień wiosny obchodzony był niezwykle hucznie. Wierzono, że aby zapewnić sobie dobrą pogodę i dostatek, należy przepędzić srogą zimę. Słowianie celebrowali Jare Gody, które rozpoczynały się paleniem lub topieniem marzanny (kukiełki wyobrażającej boginię zimy, śmierci i odrodzenia). Wydarzeniu akompaniowały śpiew, gra na instrumentach, trzaskanie z batów, klekot grzechotek… Starano się być tak głośno, jak to możliwe, hałas bowiem miał odstraszać niepogodę.
Aby przyspieszyć nadejście słonecznych dni, rozpalano ogniska na wzgórzach. Domy oraz gospodarstwa okadzano ziołami. Prano ubrania, sprzątano, wietrzono i ozdabiano izby, szykując się na nadejście nowego. Początek wiosny celebrowano, wypiekając specjalne placki tzw. kołacze.
Zwyczaje, które obecnie kojarzymy z Wielkanocą, takie jak malowanie jajek oraz szaleństwa śmigusa-dyngusa, to również starosłowiańskie tradycje związane z pierwszym dniem wiosny. Ukoronowaniem przygotowań do zmiany pory roku były uroczyste uczty. Podczas nich jedzono, śpiewano i tańczono. Następnego dnia uderzano się nawzajem wierzbowymi i leszczynowymi witkami. Rytuał ten służył oczyszczeniu; zapewniał zdrowie i siłę.
Współczesne przywitanie wiosny
Wiele dawnych zwyczajów związanych z przywitaniem wiosny przetrwało (w nieco zmienionej formie) do dziś. Jednym z nich jest robienie generalnych porządków. Koniec marca to idealny czas na schowanie ciężkich swetrów i wydobycie z głębi szafy nieco lżejszych ubrań. Oczywiście pod warunkiem, że pogoda na to pozwala! Warto również pozbyć się niepotrzebnych przedmiotów, umyć okna, zetrzeć kurze i zmienić dekorację domu na bardziej wesołą.
O pierwszym dniu wiosny nie zapominają również uczniowie, zwłaszcza ci uczący się w najmłodszych klasach. W szkołach organizowane są wówczas dodatkowe aktywności związane ze zmianą pory roku. Często przygotowuje się również marzannę, choć zwyczaj jej topienia lub palenia ze względów ekologicznych odszedł już do lamusa.
Starsi uczniowie 21 marca obchodzą Dzień Wagarowicza. Wiele klas decyduje się wówczas na zbiorowe opuszczenie zajęć lekcyjnych i spędzenie czasu na świeżym powietrzu, jeśli pogoda na to pozwala. Zazwyczaj rodzice i nauczyciele w ten jeden dzień roku traktują nieobecność w szkole bardziej pobłażliwie.
Pierwszy dzień wiosny to idealna okazja do wybrania się na długi spacer po okolicy. Możemy udać się na okoliczną łąkę lub do lasu i podziwiać budzącą się do życia przyrodę: ptaki, małe gryzonie czy nieśmiało kwitnące kwiaty. Może, jeśli będziemy mieć szczęście, dostrzeżemy bociany?
Zagraniczne zwyczaje związane z pierwszym dniem wiosny
Radość z nadejścia wiosny nie ma granic. Zwłaszcza jeśli następuje ono po długiej i surowej zimie. Zwyczaje praktykowane z tej okazji na całym świecie to bardzo ciekawy temat, o którym można by napisać wiele. Poniżej przedstawimy najbarwniejsze tradycje.
Szwajcaria
Szwajcarzy już od czasów średniowiecza wiosnę witają paleniem bałwana (albo raczej jego kukły). Na podstawie tego, jak płonie, przewidywana jest pogoda na pozostałą część roku. Jeśli dzieje się to szybko, można spodziewać się udanego lata. Święto Sechselauten odbywa się w trzeci poniedziałek kwietnia. Towarzyszą mu pochody mieszkańców przebranych w historyczne stroje.
Japonia
Japoński rytuał hanami przyciąga turystów z całego świata. Choć jego nazwa może wydawać Ci się obca, z pewnością o nim już słyszałeś. Mowa bowiem o podziwianiu kwitnących kwiatów wiśni. Początek tego procesu wyznacza nadejście wiosny i różni się zależnie od regionu kraju. Zazwyczaj odbywa się pod koniec marca lub w pierwsze dni kwietnia.
W okresie kwitnienia wiśni w parkach można spotkać prawdziwe tłumy. W ciągu dnia Japończycy organizują rodzinne pikniki na świeżym powietrzu, a wieczorami biorą udział w okolicznościowych imprezach.
Bośnia i Hercegowina
Jajko to symbol narodzin i życia, dlatego też tak bardzo kojarzy się z wiosną. W Bośni i Hercegowinie z okazji jej nadejścia odbywa się festiwal jajecznicy nazywany Cimburijada. To, co może dziwić, to fakt, że potrawa nie jest jedynie przygotowywana w zaciszu domowym, ale również na ulicach – jaja smaży się tam na olbrzymich patelniach.
Bułgaria
Pozostając na Bałkanach, przenosimy się do Bułgarii. Tam pierwszy dzień wiosny (1 marca) nazywany jest Martenica. Według ludowych wierzeń nazwa trzeciego miesiąca roku to tak naprawdę imię złośliwej Baby Marty, która słynie ze swojej kapryśności i gwałtownych zmian nastrojów. Jednego dnia pada śnieg, a następnego beztrosko świeci słońce? Już wiesz, kogo za taki stan rzeczy winią Bułgarzy. Choć na humor staruszki nie jest łatwo wpłynąć, podejmowane są próby obłaskawienia jej za pomocą martenic – białych i czerwonych gałganków z włóczki wywieszanych w domach i poza nimi.
Święta obchodzone 21 marca
21 marca to nie tylko pierwszy dzień kalendarzowej wiosny czy Dzień Wagarowicza, ale także data wielu innych świąt obchodzonych na arenie międzynarodowej lub w poszczególnych regionach świata. Wtedy mają miejsce m.in.:
- Nouruz – irański Nowy Rok świętowany również w Afganistanie, Tadżykistanie, Kazachstanie i innych państwach regionu;
- Międzynarodowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową – ustanowione przez ONZ święto propagujące tolerancję i szacunek bez względu na rasę, kolor skóry czy pochodzenie etniczne;
- Międzynarodowy Dzień Lasów, którego celem jest szerzenie świadomości na temat kluczowej roli, jaką pełnią lasy na naszej planecie;
- Światowy Dzień Zespołu Downa – święto, którego celem jest zwiększanie świadomości na temat tej wady genetycznej i praw ludzi na nią cierpiących.
Ciekawostki dotyczące pierwszego dnia wiosny
Starożytni Grecy wierzyli, że nadejście wiosny związane jest z powrotem Persefony (małżonki boga podziemnego świata) na ziemię.
W dzień równonocy wiosennej będąc na równiku, możesz zauważyć, że słońce znajduje się centralnie nad Twoją głową. Taka sytuacje powtórzy się tylko jeszcze raz w roku – podczas równonocy jesiennej.
Z wiosną związanych jest wiele ludowych przysłów. Najczęściej powtarzane to: „jedna jaskółka wiosny nie czyni”, „jak Walenty nie poleje, to na wiosnę masz nadzieję” czy „w marcu jak w garncu”.
Dawniej wiek liczono nie w latach, ale w wiosnach, które przeżył dany człowiek.
Z nową porą roku związane jest również zjawisko psychologiczne nazywane „wiosenną gorączką”. Opisuje ono stan podekscytowania i przypływy energii, które udzielają się większości z nas wraz z polepszeniem się pogody.
Widziałeś już pierwszą jaskółkę?
Wiosna oprócz tego, że jest piękna i pachnąca, może być również zdradliwa. Pogoda lubi się zmieniać w najmniej oczekiwanym momencie, dlatego należy szczególnie zadbać o nasze zdrowie w tym okresie. Nawet jeśli temperatury zachęcają już do zostawienia kurtek w domu, być może lepiej zabrać je ze sobą. Zakatarzeni nie będziemy umieli cieszyć się nową porą roku…
Wiosna to bez wątpienia czas zmian i narodzin. Być może właśnie teraz warto podjąć decyzję o rozszerzeniu działalności biznesowej na rynki zagraniczne. Jeśli potrzebujesz pomocy w dotarciu do obcojęzycznych kontrahentów, nawiąż współpracę z naszymi tłumaczami. Ich profesjonalizm oraz nienaganna znajomość języka ojczystego i docelowego pomogą Ci w osiągnięciu celów.
