biuro tłumaczeń skrivanek

Słówko tygodnia – „erystyka kontra retoryka”

erystyka kontra retoryka

Trudne słówko: erystyka kontra retoryka

erystyka kontra retoryka

Erystyka oznacza sztukę prowadzenia dyskusji i przekonywania rozmówcy o swojej racji, przy czym zasadniczo nie ma tu znaczenia prawda obiektywna (zgodna z faktami), chodzi zaś o korzystne rozwiązanie sporu. Pomagają w tym niewątpliwie tzw. chwyty erystyczne, np. uogólnienie, dywersja (zmiana tematu), czy — w wersji skrajnej — argumenty ad personam, tj. personalne atakowanie przeciwnika w dyskusji.

Taki chwyt nie wydaje się jednak zaskakujący, jeśli uświadomimy sobie, że etymologicznie erystyka wywodzi się z greki, gdzie eritikὁs to… kłótliwy. W tym sensie rzeczownik ten ma również związek z grecką mitologią, w której Eris była boginią niezgody. „Bijatyki i przepychanki zdarzają się w parlamentach państw europejskich. Cyceron w swoich przemówieniach też był bardzo emocjonalny. Tyle że akurat on miał argumenty. A tam, gdzie brakuje argumentów, a lecą wyłącznie inwektywy, kończy się erystyka i zaczyna demagogia”.

Retoryka oznacza sztukę lub teorię formułowania wypowiedzi (przede wszystkim ustnych) i ozdobnego wysławiania się, inaczej krasomówstwo. Retor to mówca pełen swady, kto umie zbudować swoją wypowiedź zarówno w sposób artystyczny (używając pięknego języka), jak i perswazyjny (przekonujący).

Jednym z najsłynniejszych retorów był Demostenes, który według legendy przezwyciężył wadę wymowy dzięki ćwiczeniom z kamieniami w ustach. Warto jednak nadmienić, że w czasach starożytnych mianem retora określano nie tylko mówcę publicznego/krasomówcę, ale także nauczyciela wymowy, ogólnie człowieka wykształconego, a nawet… polityka.

„Podstawą nauczania [w średniowiecznych szkołach biskupich] były wówczas sztuki wyzwolone. Zgodnie z tradycją rzymskich retorów było ich siedem. Trzy niższe (tzw. trivium): gramatyka, retoryka, dialektyka. Wyższym szczeblem nauczania (tzw. quadrivium) były: arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka”.

Warto wspomnieć o dwóch popularnych związkach frazeologicznych: figura retoryczna to zwrot lub wyrażenie będące ozdobnikiem wypowiedzi, a jednocześnie wzmacniające jej obrazowy charakter lub ładunek emocjonalny; pytanie retoryczne – pytanie wzmacniające przekaz, takie, na które nie oczekuje się odpowiedzi, domniemywa się bowiem, że odpowiedź jest jedna, oczywista i wszystkim znana.

Posty powiązane

chatsimple
Privacy Preferences
When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in form of cookies. Here you can change your privacy preferences. Please note that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we offer.