Trudne słówko: grotesk kontra groteska
Nie tak dawno wspominaliśmy o poligrafii, omawiając majuskułę i minuskułę (czyli w terminologii drukarskiej wersaliki i litery tekstowe). I choć możemy mieć inne pierwsze skojarzenia, grotesk to pojęcie z tej samej dziedziny. Jest to bowiem taki krój pisma, którego cechami charakterystycznymi są: jednolita grubość kreski, pozbawiona cieniowań oraz brak zakończeń – tzw. szeryfów. Samo określenie zaś wymyślili prawdopodobnie Francuzi, którym pismo wymyślone przez niezbyt lubianych Anglików wydało się po prostu… śmieszne, czyli groteskowe! Obecnie jest to jednak z najbardziej rozpowszechnionych krojów pisma: popularne czcionki, takie jak Arial, Helvetica czy Tahoma to właśnie kroje typu grotesk. „…jest eleganckim i subtelnym groteskiem, zaprojektowanym przy użyciu kreski o stałej grubości. Krój ten doskonale sprawdza się w nagłówkach i tytułach”.
Groteska to według słownika „kategoria estetyczna” dająca się zdefiniować jako taki dobór środków artystycznego wyrazu, który ma na celu ukazanie świata w sposób nieprawdopodobny i przejaskrawiony poprzez użycie razem przeciwstawnych kategorii, jak np. brzydota i piękno.
W taki właśnie sposób używa się terminu „groteska” w literaturze, muzyce i sztukach plastycznych. „Od początku do końca twórca zakłada, że groteska i satyra polityczna, przedstawiająca w krzywym i gorzkim zwierciadle kulisy kampanii wyborczej, jest najlepszym sposobem rozważań o moralności w politycznych wyborach: zarówno tych, którzy chcą być wybrani, jak i tych, którzy wybierają”.
Groteska funkcjonuje jednak także w architekturze. Tu oznacza pewien motyw zdobniczy, jaki możemy spotkać głównie w antyku i renesansie. Słownik PWN definiuje groteskę obrazowo jako: „kompozycję z wici roślinnej, w którą wplecione są kwiaty, owoce, motywy ornamentacyjne, postaci, ludzkie i zwierzęce, często fantastyczne”.
Co ciekawe, samo słowo „groteska” wywodzi się z języka włoskiego (grottesca) i oznacza dosłownie malowidło znalezione w grocie. W potocznym sensie rzeczownika „groteska” lub przymiotnika „groteskowy” używa się w odniesieniu do rzeczy karykaturalnych i śmiesznych, uznawanych za dziwaczne lub ekstrawaganckie.
