Słówko tygodnia – „pamflet kontra paszkwil”

Paszkwil z kolei to przede wszystkim pismo szkalujące kogoś, zwykle w tonie szyderczym i zjadliwym („paszkwilanckim”) i często niemające wiele wspólnego z prawdą – oszczercze. W drugim znaczeniu paszkwil, podobnie jak pamflet, może funkcjonować jako utwór literacki opisujący kogoś lub coś w sposób niezwykle uwłaczający, spotwarzający i obelżywy. Co ciekawe, w słowniku wyrazów obcych znajdziemy nawet osobne określenie na autora takich „dziełek” – będzie to paszkwilant lub paszkwilista. Tam również natkniemy się na informacje dotyczące etymologii paszkwilu. Otóż mianem „Pasquino” ochrzczono w języku włoskim pewien starożytny posąg odnaleziony w XV w. w Rzymie. Według doniesień historycznych swego czasu stał on w pobliżu domu rzemieślnika o tym właśnie imieniu, na drodze procesji urządzanych w dniu św. Marka. Posąg ten zaczęto więc dekorować, a z czasem anonimowi autorzy zaczęli przywieszać na nim drobne, złośliwe utwory, często o wydźwięku antypapieskim (wł. pasquillo), czyli paszkwile właśnie.

Jak więc odróżnić pamflet od paszkwilu? Choć słowa te używane są często wymiennie, przyjęło się uważać, że pamflet mieści się w pewnych granicach dobrego smaku i jest do pewnego stopnia obiektywnie „prawdziwy”, paszkwil zaś to czysta złośliwość, co sprawia, że nie mieści się on zarówno w normie literackiej, jak i w standardach przyzwoitości.