6 grudnia na świecie

Na 6 grudnia, czyli Dzień Świętego Mikołaja, czekają z niecierpliwością wszystkie dzieci, te całkiem małe i te trochę większe. W końcu przygotowania do niego zaczynają się już kilka tygodni wcześniej, wraz z napisaniem listu z życzeniami.

Poszczególne kraje świata mają swoje własne tradycje celebrowane w ten dzień roku. Niekiedy różnią się znacznie od tych, do których jesteśmy przyzwyczajeni. Jeśli ciekawi Cię, jakie atrakcje czekają na holenderskie, szwajcarskie i rosyjskie dzieci, zapraszamy do lektury!

Historia 6 grudnia

Biskup Mikołaj z Miry przeszedł do historii jako cudotwórca. Był czczony przez katolików i prawosławnych już w IX wieku. 6 grudnia w Konstantynopolu obchodzono jego wspomnienie, oczekując na nadejście Bożego Narodzenia. W następnym stuleciu pojawiła się tradycja wystawiania dramatów liturgicznych dla dzieci, które opowiadały historię życia świętego. Wpłynęły one znacznie na popularność święta i fakt, że przetrwało ono do naszych czasów.

Zwyczaj rozdawania prezentów wykształcił się już w średniowieczu. Według najbardziej popularnej teorii pojawił się w XII wieku, kiedy to francuskie zakonnice w wigilię święta roznosiły dzieciom z biednych rodzin podarki. Paczki wypełnione pomarańczami i orzechami zostawiane były pod drzwiami, tak aby obudzona dziatwa miała miłą niespodziankę.

Zwyczaje związane z 6 grudnia

Najpopularniejsza tradycja związana z tym grudniowym świętem dotyczy wręczania dzieciom prezentów. Jej początki możemy znaleźć w legendzie dotyczącej życia Świętego Mikołaja z Miry.

Opowiada ona o skąpym i bogatym sąsiedzie młodzieńca (cała sytuacja miała miejsce jeszcze przed jego wyborem na biskupa) ukaranym przez Boga za drwiny z pobożności innych. Stracił on cały majątek i nie wiedział, co robić dalej, dlatego też zdecydował się sprzedać swoje trzy córki. Mikołaj, będąc niezwykle dobry człowiekiem, po długich rozważaniach i lekturze Biblii zdecydował się pomóc nieszczęsnym dziewczynom. Pod osłoną nocy wrzucał przez okno ich domostwa pieniądze, które pozwoliły zapewnić im przyzwoity posag. Po zorganizowaniu dwóch ślubów skąpiec postanowił dowiedzieć się, skąd biorą się niespodziewane dary i ku swemu zdumieniu odkrył, że dostarcza je pogardzany przez niego młodzieniec. Widząc jego dobroć, postanowił odmienić swoje życie i postępować zgodnie z przykazaniami.

Święty Mikołaj był uważany w średniowieczu za patrona dzieci. W niektórych miastach Europy Zachodniej pojawił się zwyczaj wybierania młodzieńczego biskupa, który na jeden dzień przejmował władzę. Oczywiście, jedynie w symboliczny sposób. W XVI wieku pojawiła się tradycja wynoszenia ze szkoły dyrektora i przejmowania władzy w placówce przez uczniów. Przetrwała ona na terytorium dzisiejszej Wielkiej Brytanii przez dłuższy czas.

Pierwsze udokumentowane zwyczaje mikołajkowe w Polsce pochodzą z XV wieku. Tak, jak obecnie, Święty Mikołaj przynosił upominki grzecznym dzieciom w nocy z 5 na 6 grudnia. Najczęściej były to owoce, orzechy lub słodycze. Niegrzeczne dzieci zaś uderzał pastorałem. Z tego okresu zachowały się zapisy o działaniach mających przypomnieć dobroczyńcy o jego „obowiązku”: w Holandii wystawiano buty przy kominku, w Austrii kładziono je na parapecie, a w Czechach wieszano skarpety na oknach.

Obecnie polskie dzieci mogą się spodziewać prezentów tuż po obudzeniu. Powinny się one znaleźć w „magiczny” sposób pod ich poduszką. Rodzice prześcigają się w pomysłach, jak wykonać to trudne zadanie pod osłoną nocy. Niektórzy decydują się iść na łatwiznę i skorzystać z pomocy wynajętego Mikołaja (lub jednego z domowników w przebraniu), który po prostu przyjdzie i osobiście wręczy prezenty. Takie usługi zrobiły się bardzo popularne w ostatnich czasach. Grzeczne dzieci mogą liczyć na prezenty, niegrzeczne otrzymają zaś rózgę (na szczęście zabawkową) lub węgiel. Najwięksi szczęśliwcy dostaną to, o co poprosili w pisanych pieczołowicie kilka tygodni wcześniej listach z życzeniami.

Popularnym zwyczajem stosowanym w szkołach i przedszkolach jest losowanie imion swoich kolegów z klasy kilka dni przed Mikołajkami. 6 grudnia powinniśmy obdarować daną osobę własnoręcznie zrobionym lub zakupionym prezentem. Najczęściej ustalane są dodatkowe warunki, takie jak np. maksymalna wartość podarunku. Zazwyczaj informacja o tym, kto jest naszym darczyńcą, pozostaje sekretem aż do końca.

Wygląd Świętego Mikołaja

Jak wygląda Święty Mikołaj, wie każdy. Tego starszego pana z długą białą brodą i dużym brzuchem, w czerwonej szacie i charakterystycznej czapce tego samego koloru zakończonej białym pomponem nie da się pomylić z nikim innym. Jest jowialny, zawsze uśmiechnięty i często mówi „ho-ho-ho”. Powodzi saniami zaprzężonymi w renifery, wypełnionymi po brzegi prezentami. Czy na pewno? Ten obraz postaci został rozpowszechniony przez amerykańską popkulturę. Stworzył go w 1930 roku Fred Mizen do reklamy Coca-coli. Nie ma on więc zbyt wiele wspólnego z rzeczywistą postacią.

Prawdziwy biskup Mikołaj z Miry wyglądał nieco inaczej. Był przedstawiany jako staruszek z siwą brodą w czapce kapłańskiej. W ręce trzymał nieodłączny pastorał, worek prezentów i pęk rózg. W niektórych miejscach na świecie, jak również podczas obchodów 6 grudnia organizowanych w Kościele katolickim, święty zachowuje swój oryginalny charakter.