Trudne słówko: lakoniczny kontra lapidarny
Mając na względzie dzisiejsze słowa, tym razem powinniśmy przejść od razu do sedna. Będzie więc w miarę krótko i na temat. Etymologię przymiotnika lakoniczny znajdziemy oczywiście u niezawodnego Kopalińskiego. Pochodzi on z greki i dosłownie oznacza „po lakońsku”, co w pierwszej chwili raczej niewiele nam mówi. Jeśli jednak przypomnimy sobie historię starożytną, to przyjdą nam do głowy Spartanie i ich silne militarne państwo z siedzibą w krainie zwanej Lakonią. A z czym kojarzą się przede wszystkim Spartanie? Ze specyficznym wychowaniem chłopców mającym na celu przygotowanie ich do roli żołnierzy idealnych. A idealny żołnierz odpowiada na pytania i mówi w sposób jak najbardziej treściwy, krótko, czyli właśnie lakonicznie. Synonimami słowa lakoniczny będą więc określenia takie jak: zwięzły, skondensowany, hasłowy czy esencjonalny. „Rządowy komunikat na ten temat był lakoniczny, co miało zapewne na celu uniknięcie paniki wśród ludności i tak wystraszonej ostatnimi wydarzeniami na świecie”; „…odpowiadając na pytania dziennikarzy, jak należy oceniać tego typu oświadczenia, rzecznik rosyjskiego prezydenta był lakoniczny…”. Jak widać z powyższych przykładów, słowa lakoniczny możemy więc poprawnie użyć zarówno w odniesieniu do charakteru wypowiedzi, jak i cechy osoby wypowiadającej się.
Nieco inaczej ma się sprawa z przymiotnikiem lapidarny. Choć zasadniczo jego obszar znaczeniowy pokrywa się z pierwszym określeniem, to komunikat może być lapidarny, ale osoba go przekazująca – już nie (wbrew uzusowi, ale zdaniem językoznawców). Etymologia jest tu równie ciekawa. Lapidarny pochodzi od łacińskiego lapidarius, czyli „dotyczący kamieni”. Jeśli więc określamy coś mianem lapidarnego, mamy na myśli coś zwięzłego niczym… inskrypcja na kamieniu. W końcu trudno się rozpisywać, jeśli każdą literę należy wykuć w pocie czoła w twardym materiale! Lapidarność to główna cecha współczesnych memów: „Memy są obrazkami bądź fotografiami opatrzonymi lapidarnym tekstowym komentarzem, nawiązującymi do aktualnych wydarzeń i sytuacji. Mogą być krytyką, pochwałą, ale zawsze wyrażają subiektywne opinie twórców”.
