Trudne słówko: graffiti kontra sgraffito
Przeróżne letnie wydarzenia kulturalne skłaniają do myślenia o sztuce, a ze względu na fakt, że wiele z nich odbywa się w plenerze – do myślenia o tzw. sztuce ulicy. Dziś zatem postaramy się uporządkować kilka terminów z nią związanych. W klasycznym rozumieniu graffiti to napisy i rysunki ryte na ścianach, kamieniach i ceramicznych naczyniach w czasach starożytnych. Dziś jednak, zgodnie z definicją zaczerpniętą z jednego słownika, to „związane z subkulturą młodzieżową kompozycje plastyczne na ścianach, murach itp.”
W innej publikacji leksykograficznej w definicji położono z kolei nacisk na miejsca, w których taką sztukę znajdziemy: przejścia podziemne, dworce, stacje metra, a także na aspekt buntu, jaki często niosą („[napisy i rysunki, które] powstają jako wyraz protestu grup subkulturowych”) oraz na typowe treści (polityczne, obyczajowe, nonsensowne itp.).
Niezależnie od różnorodnych definicji podstawową cechą graffiti jest istnienie w przestrzeni publicznej. Bardzo często są to też dzieła tworzone anonimowo, zwykle bez pozwolenia, co sprawia, że przez niektórych traktowane są jako akt wandalizmu. Bliskie dziełom graffiti, a często błędnie z nimi utożsamiane są murale: wielkoformatowe grafiki na ścianach budynków. Ich skala sprawia, że właściwie w stu procentach są to dzieła wykonywane na zamówienie: czasem w celach niekomercyjnych, często jednak także jako reklama – w tym celu wykorzystywano je już w okresie PRL-u. Murale są też zwykle pozbawione typowych dla graffiti liter i znaków.
Sgraffito (z włoskiego sgraffire – skrobać, dekorować) to również pojęcie z dziedziny sztuki, choć w tym przypadku chodzi o sztukę „wysoką”. Jest to wywodząca się z renesansu technika dekorowania ścian, w której na ciemne tło artysta nakładał kilka warstw jaśniejszych, a następnie zeskrobywał je według wzoru. Sgraffito można w pewien sposób powiązać z jedną z technik graffiti – tzw. scratchingiem, czyli wydrapywaniem podpisów ostrymi przedmiotami na powierzchniach plastikowych lub szklanych – ze względu na niemożność ich usunięcia powszechnie uznawanym za wandalizm.
Poradnik języka polskiego!
Zdobądź zbiorcze zestawienie słówek tygodnia wraz z objaśnieniem i poszerzaj swoją wiedzę z języka polskiego.
Wypełnij formularz, aby otrzymać link do poradnika na adres e-mail:
