Jedną z możliwych ścieżek kariery dla specjalisty językowego jest zawód tłumacza przysięgłego. Cieszy się on większą renomą niż profesja zwykłego tłumacza, ale wiążą się z nim pewne dodatkowe obowiązki i wymagania. Przede wszystkim, ponieważ zawód tłumacza przysięgłego zalicza się do zawodów zaufania publicznego, błędnie wykonane tłumaczenie poświadczone może skutkować pociągnięciem tłumacza przysięgłego do odpowiedzialności karnej. Zawód ten przynosi ze sobą nowe wyzwania, możliwość współpracy z takimi organami państwowymi jak sądy czy policja oraz stabilne zarobki.
Jeśli jesteś zainteresowany tą opcją lub po prostu chciałbyś się dowiedzieć, jak wygląda proces certyfikacji tłumacza przysięgłego w Polsce i za granicą, zapraszamy do lektury niniejszego artykułu.
Polska
Kandydat na tłumacza przysięgłego musi spełnić pewne określone warunki. Tłumaczem przysięgłym może zostać tylko osoba niekarana, która posiada polskie obywatelstwo, obywatelstwo jednego z państw należących do Unii Europejskiej lub państw będących częścią Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – tj. sygnatariuszy umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, Konfederacji Szwajcarskiej. Dopuszcza się też kandydaturę obywatela innego państwa na zasadach wzajemności.
Wymagana jest biegła znajomość języka polskiego w mowie i w piśmie. Potencjalny tłumacz musi się również wykazać znajomością języka obcego oraz posiadać dyplom ukończenia studiów wyższych II stopnia. Następnym etapem jest wypełnienie wniosku o wyznaczenie terminu egzaminu na tłumacza przysięgłego i wysłanie go na adres Ministerstwa Sprawiedliwości.
Przebieg egzaminu na tłumacza przysięgłego ustalono w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowego sposobu przeprowadzania egzaminu na tłumacza przysięgłego (Dz.U. Nr 15, poz. 129). Składa się on z dwóch części pisemnej i ustnej. Kandydat dokonuje pisemnego i ustnego tłumaczenia z języka polskiego na obcy i odwrotnie. W razie niezaliczenia egzaminu kandydat musi poczekać jeszcze rok przed kolejną próbą. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku z egzaminu i złożeniu ślubowania kandydat zostaje wpisany do rejestru tłumaczy przysięgłych i otrzymuje własną pieczęć, za pomocą której poświadcza przetłumaczone dokumenty.
Hiszpania
Proces certyfikacji tłumacza przysięgłego w Hiszpanii jest całkiem podobny do tego w Polsce. Jeśli kandydat posiada dyplom ukończenia studiów wyższych z hiszpańskiego uniwersytetu lub jego homologowany odpowiednik z uczelni innego państwa, jest zwolniony z obowiązku przystąpienia do egzaminu. W razie braku takiego dokumentu przyszły tłumacz przystępuje do egzaminu organizowanego przez hiszpańskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Współpracy.
Egzamin składa się z kilku części; w pierwszej z nich tłumacz musi przełożyć tekst na język hiszpański, nie korzystając ze słownika i innych pomocy naukowych. W drugiej części dozwolone jest używanie słownika, a kandydat tłumaczy tekst z dziedziny ekonomii lub prawa na hiszpański. W ostatniej części tłumacz referuje ustnie wybrany przez siebie tekst i odpowiada na pytania egzaminatorów. Potencjalny tłumacz przysięgły musi być obywatelem Hiszpanii lub jednego z państw członkowskich UE.
Bułgaria
W Bułgarii osoba zainteresowana tłumaczeniami poświadczonymi może zdecydować się na dwie ścieżki kariery. Pierwszą z nich jest oficjalna pozycja tłumacza przysięgłego (bg. заклет преводач) przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych Bułgarii. W tym celu należy wysłać wniosek o wpisanie na listę tłumaczy przysięgłych pod adres Ministerstwa i załączyć do niego dokument potwierdzający znajomość danego języka obcego taki jak dyplom ukończenia studiów wyższych lub inny certyfikat. Rozpatrzenie wniosku kandydata zajmuje zazwyczaj około miesiąca. Przyszły tłumacz zostaje poinformowany o decyzji telefonicznie.
Można się też ubiegać o stanowisko tłumacza przysięgłego w kancelarii notarialnej. W tym celu kandydat musi przedłożyć notariuszowi dokumenty poświadczające kwalifikacje językowe i podpisać deklarację potwierdzającą, że zgadza się ponosić odpowiedzialność za wykonane przez siebie przekłady.
Kandydat na tłumacza przysięgłego może być obywatelem Bułgarii lub cudzoziemcem z prawem do stałego pobytu posiadającym tytuł magistra filologii albo lingwistyki stosowanej.
Niemcy
W Niemczech profesja tłumacza nie jest prawnie chroniona i teoretycznie każdy może sobie przypisać ten tytuł. Jednak mimo wszystko, aby wykonywać tłumaczenia uwierzytelnione, należy wykazać się dużym zaangażowaniem i uzyskać pozytywny wynik z egzaminu.
Niemiecki egzamin na tłumacza przysięgłego zaczyna się od dyktanda, którego zaliczenie skutkuje przejściem do następnego etapu, składającego się z części pisemnej i ustnej. Pierwsza z nich sprawdza umiejętności translatorskie z języka niemieckiego na obcy i odwrotnie oraz umiejętność redagowania tekstów. Następnie przystępuje się do części ustnej. Egzamin organizuje Izba Gospodarcza Niemiec, a rejestrem tłumaczy przysięgłych zarządza osoba pełniąca funkcję Prezesa Sądu Krajowego w danym Landzie.
Przed przystąpieniem do egzaminu kandydat na to stanowisko jest zobowiązany do odbycia uzupełniających kursów: ekonomiczno-handlowego i kursu języka prawniczego dla tłumaczy. Ponadto wymagane jest ukończenie studiów magisterskich.
Czechy
W Czechach najbliższym odpowiednikiem tłumacza przysięgłego jest tzw. instytucja tłumacza sądowego (czes. soudní překladatel). Jak sama nazwa wskazuje, współpracuje on głównie z sądami, ale i z policją czy innymi organami państwa.
Wymagania stawiane potencjalnemu tłumaczowi są dość rygorystyczne. W pierwszej kolejności musi on zdobyć odpowiednią wiedzę i uzyskać tytuł magistra w tym tytuł magistra prawa. Inną opcją jest zapisanie się na uzupełniające studia prawnicze dla tłumaczy. Kolejnym warunkiem jest pięcioletnie doświadczenie w zawodzie.
Kandydat, który spełnia te warunki, może przystąpić do egzaminu, a po uzyskaniu zaliczenia zgłosić swoją kandydaturę do jednego z sądów okręgowych. Dopuszcza się możliwość wyboru specjalizacji: tłumacz sądowy może ubiegać się o stanowisko tłumacza ustnego lub pisemnego. Po zatwierdzeniu statusu tłumacz składa ślubowanie, zostaje wpisany do rejestru i otrzymuje specjalną okrągłą pieczęć do poświadczania dokumentów.
Stany Zjednoczone
W Stanach Zjednoczonych nie istnieje dokładny odpowiednik polskiego tłumacza przysięgłego. Jednym z powodów tej sytuacji jest przynależność USA do konwencji haskiej, która sprawia, że placówki prawne nie muszą odpowiadać za proces legalizacji dokumentów. Zastępują je różne organizacje takie jak American Translator Association (ATA), które zrzeszają i weryfikują tłumaczy oraz wyznaczają im zlecenia. Tłumacze będący częścią wspomnianej organizacji specjalizują się w różnorodnych obszarach tematycznych. Do jej głównych zadań należy też egzaminowanie przyszłych tłumaczy i przyznawanie im certyfikatów.
Jak widać, w wielu krajach proces certyfikacji tłumacza przysięgłego wygląda dosyć podobnie. Należy jednak zauważyć, że w takich państwach jak Litwa, Portugalia czy Australia profesja tłumacza przysięgłego nie istnieje, a weryfikacja przekładów jest zadaniem specjalnie do tego powołanych instytucji. Podobnie jest we Francji, gdzie to sąd wyznacza odpowiednią osobę. Natomiast w Rosji i w Łotwie tłumaczeniami poświadczonymi zajmują się zawodowi notariusze. Niezależnie od nazwy osoba wykonująca tego rodzaju tłumaczenia stale mierzy się z nowymi wyzwaniami. Oczekuje się od niej stałego dokształcania się – zdobywania fachowej wiedzy z różnych dziedzin i podnoszenia kwalifikacji językowych.
Potrzebujesz tłumaczenia uwierzytelnionego? Skontaktuj się z nami! Mamy rozbudowany zespół tłumaczy przysięgłych pracujących w wielu językach, którzy z pewnością będą w stanie Ci pomóc.
Fot. AI.
