Trudne słówko: habilitacja kontra habituacja
W świecie naukowym habilitacja (od łac. habilitas – zdatność) to procedura, w ramach której osoba ze stopniem doktora stara się uzyskać stopień doktora habilitowanego, a tym samym pozycję samodzielnego pracownika naukowego i szereg powiązanych uprawnień. Potocznie habilitacją określa się także samą pracę naukową (określaną kiedyś mianem rozprawy habilitacyjnej) stanowiącą podstawę przyznania rzeczonego stopnia („Przeciążenie wieloetatowców […] jest szczególnie groźne dla młodych naukowców, którzy nie mają czasu na robienie doktoratów i habilitacji”).
Warto przy tym dodać, że stopień ten występuje jako szczebel kariery akademickiej jedynie w niektórych krajach (w tym m.in. w Niemczech i Austrii, kilku krajach Europy Środkowej oraz Rosji), nie istnieje natomiast w modelu anglosaskim.
W tym momencie nasuwa się pytanie: dlaczego nic wspólnego z habilitacją nie ma rehabilitacja? Bezpośrednio nie, to prawda. Jeśli jednak zastanowimy się nad etymologią tego słowa, to odpowiedź nasunie się sama: re-habiltacja, a więc przywrócenie utraconej wcześniej „zdatności”. Z jednej strony będzie to zatem rehabilitacja medyczna – mająca na celu przywrócenie sprawności fizycznej w przypadku tymczasowego uszczerbku na zdrowiu lub uniknięcie pogorszenia stanu zdrowia w związku z trwałym inwalidztwem („masaż jest integralną częścią rehabilitacji”).
Z drugiej strony mamy rehabilitację w sensie prawnym – uniewinnienie osoby niesłusznie skazanej lub przywrócenie odebranych jej praw poprzez unieważnienie wcześniejszego wyroku sądowego („Pierwsze wysiłki na rzecz rehabilitacji Kuklińskiego jako »pierwszego polskiego oficera w NATO« czynił w 1990 roku Zbigniew Brzeziński”). W ogólnym sensie rehabilitacją określa się po prostu oczyszczenie kogoś z niesłusznych zarzutów, a tym samym przywrócenie mu dobrego imienia.
Habituacja (od łac. habituare – przywykać) to skutek powtarzalnej ekspozycji na określony bodziec w efekcie czego pierwotne reakcje organizmu ulegają osłabieniu, albo nawet całkowicie zanikają. Jako taka uznawana jest za jedną z form uczenia się i odpowiednio poprowadzona może być przydatna w leczeniu fobii.
Poradnik języka polskiego część 2!
Zdobądź zbiorcze zestawienie słówek tygodnia wraz z objaśnieniem i poszerzaj swoją wiedzę z języka polskiego.
Wypełnij formularz, aby otrzymać link do poradnika na adres e-mail:
