Smoczy wygląd, przyjazne usposobienie i roślinożerność uczyniły z legwana zielonego jedną z ulubionych jaszczurek świata. Iguany to jednak wciąż dzikie zwierzęta, które trzeba dobrze poznać, zanim zdecydujesz się na jego hodowlę. Zakup legwana wymaga starannego wyboru hodowcy oraz rozważenia odpowiednich warunków do jego trzymania.
No właśnie… legwan czy iguana? Jak na biuro tłumaczeń przystało, zaczniemy od kwestii językowych – dowiesz się, skąd pochodzi polska nazwa jaszczurki, czym zaskarbiła sobie sympatię terrarystów z całego świata oraz jak powiedzieć „legwan” w tłumaczeniu na język obcy.
Legwan – pochodzenie nazwy
Hiszpańskie słowo iguana, z którego nazwa jaszczurki przedostała się do innych języków, pochodzi od arawackich wyrazów yuana, igoana lub iwana, oznaczających „duży rodzaj jaszczurki”. Językami arawackimi posługują się duże grupy rdzennej ludności indiańskiej na terenie Ameryki Południowej, Środkowej (m.in. Brazylia, Boliwia, Kolumbia czy Wenezuela) i na Wyspach Karaibskich.
W polskiej zoologi wygrał termin legwan, choć iguana też często pojawia się w mowie potocznej. Słowo to znalazło się w naszym języku najprawdopodobniej za pośrednictwem niemieckiego Leguan, który został pożyczony od niderlandzkiego leguaan.
Holendrzy przejęli swoją nazwę jaszczurki bezpośrednio od hiszpańskiego iguana. Podeszli do tematu w nietypowy sposób, ponieważ zapożyczyli ją z rodzajnikiem. La iguana stała się l’iguana, a z czasem leguaan. W ten sposób gad zyskał swoją nazwę w niektórych językach świata (źródło: Menażeria Etymologiczna).
Legwan – poznaj gada
Gdy myślisz o legwanie, najprawdopodobniej najpierw przychodzi Ci do głowy legwan zielony, znany pod łacińską nazwą iguana iguana. To fascynujący gatunek, który od lat budzi zainteresowanie naukowców i entuzjastów terrarystyki.
Legwany możesz spotkać w tropikalnych lasach deszczowych (legwan zielony), na nadmorskich skałach wulkanicznych (legwan morski) i na pustyniach (legwan pustynny).
Ten rodzaj jaszczurek charakteryzuje się wydłużonym ciałem, potężnym ogonem i zwracającym uwagę grzebieniem na grzbiecie. Legwany pokryte są w całości łuskami. Płytki mogą pełnić różne funkcje, zależnie od umiejscowienia na ciele: chronią przed drapieżnikami, wspierają procesy termoregulacji, zapobiegają utracie wilgoci i służą do wzbudzenia zainteresowania potencjalnego partnera. Ogon legwanów jest długi i muskularny. Służy jako broń i balast podczas wspinaczki. Łapy jaszczurek są dość krótkie w porównaniu do reszty ciała, ale bardzo muskularne i wyposażone w ostre pazury. Pomagają we wspinaniu się po drzewach i kopaniu w ziemi.
Legwan – klasyfikacja
Legwany należą do lepidozaurów – grupy gadów, która obejmuje węże, jaszczurki i hatterie. Rodzina legwanowatych liczy sobie 35 gatunków; aż 11 jest krytycznie zagrożonych wyginięciem. Najpopularniejsze z nich, obok prawdziwej gwiazdy – legwana zielonego, to:
- Legwan morski
- Legwan fidżyjski
- Legwan z Galapagos
- Legwan czarny
- Legwan nosorogi
- Legwan pustynny
Legwan zielony – zachowanie
Legwan kocha się wspinać, pływać i… zażywać kąpieli słonecznych zarówno w środowisku naturalnym, jak i w hodowli. Gdy akurat odpoczywa, najczęściej znajdziesz go wylegującego się na kamieniu lub pod lampą grzewczą. Jaszczurki, niemal jak kameleony, potrafią nieznacznie zmienić swój kolor. Nie robią tego jednak w pełni świadomie; jest to jeden ze środków używanych w procesie termoregulacji lub okresie godowym.
Legwany zielone są najbardziej aktywne w dzień i prowadzą nadrzewny tryb życia. Dzikie osobniki często żyją w pobliżu wody. We wspinaniu pomagają im ostre pazury i ogon, którym posługują się jak balastem. Upadek z dużych wysokości nie jest dla nich niebezpieczny. Potrafią pływać – jako siłę napędową wykorzystują ogon, pozwalając łapom swobodnie zwisać.
Legwan – rozmnażanie
Legwan zielony, podobnie jak inne gatunki, składa jaja. Wyklute młode stają się dojrzałe płciowo w wieku trzech lat. Rozmnażanie odbywa się w porze suchej. Aby zachwycić samicę, samiec przybiera barwy godowe. Samica składa zazwyczaj od 20 do 70 jaj. Umieszcza je w samodzielnie wykopanej norze i nie opiekuje się nimi dalej. Z jaj po 10-15 tygodniach wykluwają się małe jaszczurki.
Młode legwany mają wielkość ok. 1/35 dorosłego osobnika. Płeć legwana można poznać dopiero po roku (lub nawet dwóch). Robi się to na podstawie wielkości gruczołów skórnych znajdujących się po wewnętrznej stronie ud – u samic są one wyraźnie mniejsze niż u samców.
Legwan zielony – hodowla
Legwan zielony często jest spotykany w hodowlach domowych. Jego imponująca wielkość, łagodny charakter i wegetariańskie skłonności zjednały sobie wielu miłośników. Nie znajduje się pod ochroną, jednak jego sprzedaż i hodowla muszą być zgodne z załącznikiem II CITES (Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem). Kupując tę jaszczurkę, powinieneś upewnić się, że dostajesz również certyfikat.
Zakup legwana to proces wymagający starannego wyboru hodowcy oraz rozważenia odpowiednich warunków do trzymania zwierzęcia. Warto zdecydować się na zakup dorosłych zwierząt od renomowanych hodowców, aby uniknąć zagrożeń związanych z zakupem dziko żyjących osobników. Konieczne jest zdobycie wiedzy i przygotowanie na długotrwałą odpowiedzialność w opiece nad tym gatunkiem
Cena legwana różni się zależnie od gatunku. W przypadku legwana zielonego waha się od 300 do 3000 tysięcy złotych. Różnica ta wynika przede wszystkim z wieku i miejsca, z którego zwierzę pochodzi. Młode osobniki są zazwyczaj tańsze niż dorosłe, w pełni ukształtowane i gotowe do rozrodu gady.
Decyzja o hodowli legwana powinna być dobrze przemyślana. W niewoli jaszczurka ta potrafi żyć nawet 15-20 lat (a więc dłużej niż przedstawiciele średnich i dużych ras psów). Minimalne wymiary terrarium dla legwana wynoszą 150 × 200 × 250 centymetrów.
Niektórzy specjaliści zachęcają do całkowitego zrezygnowania z klatek. Jest to możliwe jedynie wtedy, gdy możesz zapewnić jaszczurce odpowiednie warunki do życia w całym domu. Dobrym pomysłem może być przeznaczenie jednego pomieszczenia do użytkowania przez gada. Dieta legwana zielonego składa się najczęściej ze świeżych warzyw liściastych (sałaty, kapusty czy jarmużu) i owoców. Jaszczurka zawsze powinna mieć dostęp do świeżej wody. Pamiętaj również, aby zadbać o odpowiednią wilgotność powietrza (ok. 60/70%).
Legwan zielony – mowa ciała
Jak poznać, co czuje napotkany przez Ciebie legwan lub Twoje domowe zwierzątko? Obserwuj jego mowę ciała!
Odprężony legwan – leży, leniwie rozglądając się dookoła. Jego łapy są wyciągnięte wzdłuż ciała, a worek podgardzielowy – rozluźniony.
Legwan pokazujący dominację energicznie kiwa łbem z jednej strony na drugą. To zachowanie można zaobserwować zazwyczaj wobec innego przedstawiciela gatunku.
Niezadowolony legwan zamyka oczy i odsuwa się od źródła problemu (np. opiekuna). W sytuacji bez wyjścia może przyjąć agresywną pozycję – staje na dwóch łapach, otwiera szeroko oczy, stroszy kolce, bije ogonem, a nawet kąsa. Choć jaszczurka nie jest jadowita, to jej ugryzienia mogą być bolesne.
Legwany zielone – gatunek inwazyjny
Zainteresowanie legwanami zielonymi doprowadziło do ich rozpowszechnienia się na większych obszarach. Jaszczurka stała się gatunkiem inwazyjnym na Florydzie. Pierwsi przedstawiciele iguana iguana dotarli do tego stanu najprawdopodobniej wraz z huraganami i jako pasażerowie na gapę statków. Do tej nielicznej populacji dołączyły osobniki wypuszczone na wolność przez nieodpowiedzialnych właścicieli.
Mimo że naturalnym środowiskiem legwana zielonego są lasy tropikalne, w miarę rozwijania się ludzkich osiedli gady zaczęły adaptować się do życia w miastach. Bywają spotykane na podwórkach, parkach i plażach.
Legwan – ciekawostki
O legwanach wiesz już naprawdę dużo, to zwierzę jednak wciąż może Cię zaskoczyć na wiele sposobów. Oto najciekawsze ciekawostki o legwanach.
- Mimo nazwy gatunkowej legwany zielone przybierają nie tylko zielony kolor, ale również różne odcienie różu, czerni, czerwieni i błękitu.
- Legwany potrafią zregenerować utracony w walce ogon. Nie będzie on tak piękny i dorodny jak ich oryginalna część ciała, ale pozwoli jaszczurce normalnie funkcjonować.
- Legwany potrafią wyczuwać zmiany natężenia światła i ruchu za pomocą narządu termoczułego nazywanego okiem ciemieniowym.
- Legwany zielone wchłaniają wodę przez skórę.
- Legwan morski żywi się algami, które zeskrobuje ze skał.
Legwan w innych językach
Legwany w naturalnym środowisku występują w Ameryce Południowej i Środkowej (m.in. południowych stanach USA), ale znane są na całym świecie. Wzmiankę o jaszczurce zrozumiałbyś w większości języków świata. Dlaczego? Poznaj tłumaczenia słowa „legwan” na języki obce:
- Angielski: iguana
- Hiszpański: iguana
- Francuski: iguane
- Niemiecki: der Leguan
- Włoski: iguana
- Portugalski: iguana
- Rosyjski: игуана (iguanа)
- Chiński (uproszczony): 鬣蜥 (lièxī)
- Japoński: イグアナ (iguana)
- Koreański: 이구아나 (iguana)
- Arabski: إقوانا (iqaana)
- Hebrajski: איגוונה (igwana)
- Turecki: iguana
- Grecki: ιγκουάνα (igkouána)
- Niderlandzki: leguaan
- Szwedzki: leguan
- Norweski: leguan
- Finski: leguaani
- Węgierski: leguán
- Czechy: leguán
- Słowacki: leguán
- Rumuński: iguana
- Bułgarski: игуана (iguanа)
- Ukraiński: ігуана (iguana)
- Chorwacki: iguana
- Serbski: игуана (iguana)
- Baskijski: iguana
- Hinduski: इग्वाना (igvaanaa)
- Tajski: อิกวานา (ikwānā)
- Wietnamski: kỳ nhông
