Trudne słówko: denuncjacja kontra enuncjacja
Denuncjacja to wskazanie jakiejś osoby czy instytucji jako winnej władzom sądowym lub politycznym albo policji – czyli organom dysponującym stosownymi sankcjami. Wskazanie takie dokonywane jest zazwyczaj w sposób anonimowy i zwykle na piśmie. Innymi słowy, denuncjacja to przekazanie w trybie tajnym informacji będącej oskarżeniem o popełnienie czynu niezgodnego z prawem. Osobę dokonującą denuncjacji możemy nazwać zarówno denuncjatorem, jak i denuncjantem, choć łatwiej może byłoby użyć rzeczownika „donosiciel” – słowem bliskoznacznym do denuncjacji jest bowiem „donos”.
Należy jednak pamiętać, że termin „donos” ma znaczenie szersze od dzisiejszego pojęcia. Innymi słowy, choć każda denuncjacja jest donosem, to nie każdy donos jest denuncjacją. Jak je odróżnić? Donos to rzeczownik, który sprawdza się w kontekstach bardziej nieformalnych i może dotyczyć spraw dość błahych. Jeśli zatem chcemy anonimowo zgłosić spółdzielni mieszkaniowej, że pies sąsiada jest niezwykle hałaśliwy, to raczej na sąsiada doniesiemy, niż go zadenuncjujemy.
Z historycznych ciekawostek dotyczących denuncjacji można przytoczyć fakt, że w czasach starożytnych powszechne było donosicielstwo… zawodowe – w starożytnej Grecji trudnili się nim sykofanci, zaś w Rzymie – tzw. delatorzy. Warto także zwrócić uwagę na pochodzenie słowa denuncjacja – ma ono swoje źródło w łacińskim czasowniku nuntiare – obwieszczać, grozić, donosić, od którego pochodzi także określenie „nuncjatura” oznaczające przedstawicielstwo dyplomatyczne papieża.
Enuncjacja to słowo, które warto znać w kontekście zbliżających się wyborów, podstawowa definicja tego terminu brzmi bowiem: „deklaracja rządu”. Mianem enuncjacji, zwykle w sposób prześmiewczy, określić możemy także zasadniczo każdą wypowiedź lub oświadczenie, które uznajemy za czczą i rozwlekłą gadaninę. Jak zwraca uwagę jeden ze znanych językoznawców, w dzisiejszej polszczyźnie zadomowił się także nietypowy związek frazeologiczny: „enuncjacje prasowe”, rozumiany jako wszelkie rozważania dziennikarskie na dany temat, niekonieczne przegadane wynurzenia. W tym przypadku poza pierwotnym znaczeniem słownikowym liczy się uzus, nie należy jednak na pewno mylić enuncjacji z insynuacjami.
Poradnik języka polskiego!
Zdobądź zbiorcze zestawienie słówek tygodnia wraz z objaśnieniem i poszerzaj swoją wiedzę z języka polskiego.
Wypełnij formularz, aby otrzymać link do poradnika na adres e-mail:
