Lokalizacje filmowe, ale nie takie jak chorwacki Dubrownik, który w Grze o tron został wykorzystany jako Królewska Przystań, czy londyński dworzec King’s Cross, gdzie Harry Potter łapie pociąg do Hogwartu, są tematem tego artykułu. Lokalizacje te, choć wizualnie niekoniecznie zapierają dech w piersiach, każdy z rodzimych widzów widział na własne oczy.
Tutaj, mówiąc o lokalizacjach filmowych, nie myślimy o miejscach, gdzie odbywają się zdjęcia lub gdzie ma miejsce akcja filmu – nam chodzi o lokalizacje językowe, czyli krok dalej niż zwykłe tłumaczenie.
SPIS TREŚCI
Lokalizacja a tłumaczenie – wyjaśniamy
Lokalizacja językowa (z ang. localization, nie mylić z location) to proces wykraczający poza zwykłe tłumaczenia i obejmujący również adaptację kulturową. Od samego tłumaczenia różni się przede wszystkim dogłębną analizą kultury docelowej, przeprowadzoną, aby jak najlepiej przygotować produkt do potrzeb i oczekiwań lokalnych odbiorców. W skrócie proces lokalizacji polega na dostosowaniu się do specyficznych wymagań lokalnego rynku.
Lokalizacja szczególnie odnosi się do adaptacji istotnych, pozatekstowych elementów. Obejmuje ona nie tylko tłumaczenie, kwestie gramatyczne i ortograficzne, ale również dostosowanie grafik, walut, formatu daty i czasu, adresów, numerów telefonów, a nawet bardziej zniuansowanych kwestii jak dobór kolorów. Lokalizacja może też wymagać uwzględnienia fizycznej struktury produktu i zastosowania pewnych modyfikacji. Celem tych zmian jest zrozumienie lokalnej kultury, uniknięcie konfliktów i dostosowanie się do potrzeb rynku docelowego.
Lokalizację stosuje się nie tylko w filmach, ale też w tłumaczeniach oprogramowania, gier komputerowych i witryn internetowych; rzadziej w przypadku tłumaczeń pisemnych.
Dlaczego warto zatroszczyć się o lokalizację filmu?
Tłumaczenie filmów pozwala na dotarcie do szerszej publiczności na całym świecie. Poprzez dostarczenie napisów lub dubbingu w różnych językach filmy mogą być zrozumiałe dla osób, które nie posługują się oryginalnym językiem. Tym samym możliwy staje się transfer nie tylko kultury, ale i wartościowych treści edukacyjnych, dokumentalnych lub informacyjnych. Ponadto lokalizacja filmów pomaga promować twórczość i osiągnięcia różnych reżyserów, aktorów i zespołów filmowych na arenie międzynarodowej. Dzięki temu twórcy mogą zdobyć szersze uznanie i publiczność spoza swojego kraju.
Dobrze przetłumaczone i zlokalizowane internetowe materiały wideo to nie tylko atut dla widzów. Sami twórcy treści też dzięki temu zyskują. Przetłumaczone filmy mają nie tylko szanse trafić do szerszego grona odbiorców, ale mogą też liczyć na lepszą widoczność w wyszukiwarkach i łatwiej jest tworzyć kolejne tłumaczenia w celu ekspansji na kolejne rynki.
Jaką formę lokalizacji wybrać?
Wybór pomiędzy napisami, lektorem a dubbingiem będzie zawsze zależny od preferencji odbiorców, kontekstu kulturowego i celu tłumaczenia filmu, ale kilka kwestii warto mieć na uwadze.
Dubbing często jest preferowany ze względu na wygodę i łatwość odbioru. Oglądanie filmów z dubbingiem pozwala publiczności skupić się na wizualnej stronie produkcji, bez tracenia czasu na czytanie napisów lub skupianie się na dialogach. Jest to szczególnie ważne dla osób, które nie lubią czytać podczas oglądania lub mają z tym trudności. Dubbing odgrywa również ważną rolę w przypadku produkcji skierowanych do młodszej publiczności, umożliwiając dzieciom zrozumienie fabuły, gdy nie są jeszcze w stanie czytać i oglądać jednocześnie.
Wybór napisów natomiast pozwala na zachowanie autentycznego przekazu i oryginalnego dźwięku. Będzie też pomocny dla osób uczących się języka, ułatwi zrozumienie niewyraźnych dialogów i pozwoli na dokładne przekazanie szczegółowych terminów.
Napisy, voice-over i dubbing mogą wszystkie zapewnić dobrze wykonane tłumaczenie, ale każda forma ma swoje ograniczenia. Napisy nie mogą zajmować zbyt wiele miejsca na ekranie, co wymaga skracania lub uproszczenia dialogów. Lektorzy wprowadzają swoje interpretacje i emocje, ale niektórzy widzowie mogą to odbierać jako zakłócenie oryginalnego przekazu. Jeśli dubbing jest dobrze wykonany, może zapewnić spójny i przystępny przekład, uwzględniający aspekty kulturowe, jednak zazwyczaj traci się głos aktorów występujących na ekranie. Ostateczny wybór zależy od indywidualnych preferencji widza.
Co stanowi o wysokiej jakości lokalizacji filmowej?
Tłumaczenia audiowizualne, w tym lokalizacje produkcji filmowych są kluczem do uzyskania międzynarodowego sukcesu. Jednak źle przygotowane tłumaczenie może też skutecznie ograniczyć odbiór na lokalnym rynku. Co zatem cechuje dobrze zlokalizowany film?
Elementy kulturowe i niuanse językowe
W lokalizacji muszą zostać uwzględnione różnice kulturowe, które wpływają na odbiór treści. Żarty i powiedzenia popularne w jednym kraju, za jego granicą mogą być interpretowane inaczej lub być kompletnie niezrozumiałe. Tłumaczenie żartów i gier słownych to nie lada wyzwanie, a perfekcyjne zachowanie pierwotnego znaczenia i efektu humorystycznego czasem jest wręcz niemożliwe.
Kreatywność tłumacza
Lokalizacja to nie tylko dosłowny przekład list dialogowych, ale dopasowanie treści do nowego kontekstu i kultury. Tłumacze muszą wykazać się kreatywnością w wyszukiwaniu lub tworzeniu wyrażeń i metafor, które będą jednocześnie oddawać pierwotne znaczenie i efekt emocjonalny oraz okażą się zrozumiałe dla widowni. Konieczne jest połączenie dwóch rzeczywistości: spójności tłumaczenia z oryginałem i jasności przekazu.
Dopasowanie do docelowej grupy odbiorców
Tłumaczenie filmu lub serialu musi być dostosowane do oczekiwań i preferencji odbiorców. Pod uwagę trzeba wziąć kulturę, wiek czy kontekst społeczny, aby tłumaczenie jak najefektywniej przemówiło do odbiorcy.
Dopasowanie do wymogów technicznych
Niezależnie od tego, czy przygotowywany jest dubbing, czy napisy, należy uwzględnić ograniczenia czasowe i techniczne. W przypadku napisów jest to ograniczona ilości znaków widocznych w jednej chwili na ekranie, którą widz będzie w stanie przeczytać, zanim zostaną zastąpione kolejną kwestią. W dubbingu natomiast należy zadbać o synchronizację kwestii z ruchem ust aktorów.
Praca nad lokalizacją filmu jest skomplikowanym procesem, wymagającym od tłumaczy nie tylko doskonałej znajomości języka, ale także kreatywności, uwzględnienia elementów kulturowych i dostosowania do technicznych wymogów konkretnej produkcji. Specjaliści od przekładu muszą znaleźć równowagę między zachowaniem oryginalnego przekazu a dostosowaniem go do nowego kontekstu i odbiorcy. Ich praca jest nieodzownym elementem tworzenia treści audiowizualnych, umożliwiając widzom z różnych krajów i kultur dostęp do zagranicznych filmów i seriali.
Znaczenie lokalizacji filmów dla globalnych odbiorców
Lokalizacja filmów odgrywa kluczową rolę w dostosowywaniu treści do różnych kultur i rynków. To coś więcej niż tylko tłumaczenie – lokalizacja uwzględnia również lokalne zwyczaje, idiomy i humor, dzięki czemu filmy stają się bardziej zrozumiałe i bliskie zagranicznym widzom. Dobrym przykładem są międzynarodowe sukcesy filmów animowanych, które często zyskują nowych fanów dzięki precyzyjnie dopasowanemu dubbingowi i dostosowaniu elementów kulturowych. Na przykład, w Japonii humor często różni się od zachodniego, więc lokalizatorzy zmieniają dialogi, aby lepiej trafiły do tamtejszych odbiorców.
Proces lokalizacji filmu krok po kroku
Lokalizacja filmu to złożony proces, który wymaga pracy wielu specjalistów. Oto kroki, które obejmuje:
- Tłumaczenie dialogów – Pierwszym krokiem jest przetłumaczenie dialogów na język docelowy. Ważne jest tutaj zachowanie sensu wypowiedzi, a nie tylko dosłowne tłumaczenie, aby dostosować treść do lokalnych odbiorców.
- Wybór metody lokalizacji – Zależnie od rynku, wybiera się między napisami, dubbingiem lub lektorem. Na przykład w krajach takich jak Niemcy popularny jest dubbing, podczas gdy w Polsce dominuje lektor.
- Dostosowanie kulturowe – Oprócz tłumaczenia tekstu, trzeba dostosować odniesienia kulturowe, które mogą być niezrozumiałe dla widzów w innych krajach. Przykładowo, żarty, gry słowne lub odniesienia do lokalnych celebrytów często wymagają zmiany.
- Synchronizacja dubbingu – W przypadku dubbingu kluczowe jest, aby głosy postaci były dobrze zsynchronizowane z ruchem ust. Nowoczesne oprogramowanie pomaga w precyzyjnym dostosowaniu głosu, co jest szczególnie ważne w filmach animowanych lub produkcjach o szybkim tempie dialogów.
- Korekta i testy – Ostateczny etap to sprawdzenie, czy lokalizacja została dobrze wykonana. Przeprowadza się testy na grupach docelowych, aby upewnić się, że film trafia do lokalnych odbiorców i jest dobrze zrozumiany.
Technologie wspierające lokalizację filmów
Nowoczesne technologie odgrywają coraz większą rolę w procesie lokalizacji filmów. Oprogramowanie wspomagające synchronizację dubbingu oraz narzędzia do automatycznego generowania napisów ułatwiają proces tłumaczenia i dopasowania treści do różnych rynków. Narzędzia te są w stanie szybko dostosować dialogi do ruchu ust postaci, co przyspiesza proces produkcji filmów. Ponadto, systemy rozpoznawania mowy są coraz bardziej precyzyjne, co pozwala na tworzenie dokładnych napisów w czasie rzeczywistym, a także na automatyczne tłumaczenia, które jednak nadal wymagają weryfikacji przez człowieka.
Tłumaczenia filmów ze Skriviankiem
Niezależnie od skali projektu, możesz liczyć na naszą pomoc wykonaniu i zaimplementowaniu przekładu spełniającego wszystkie wymienione warunki dobrej lokalizacji.
Oferujemy dubbing, voice-over (lektor) oraz napisy, a tłumaczenia wykonujemy w kilkudziesięciu językach. Ponadto świadczymy również szereg innych usług językowych, których pełna lista jest dostępna na naszej stronie internetowej.
