Trudne słówko: hermeneutyczny kontra hermetyczny
Tym razem rozszyfrujemy coś tajemniczego i otworzymy to, co zamknięte. Hermeneutyczny – związany z hermeneutyką. Hermeneutyka – od greckiego określenia hermeneuein oznaczającego czynność objaśniania/interpretowania – to zasadniczo dyscyplina w obrębie filologii związana z badaniem tekstu.
Skojarzenie z bogiem Hermesem będzie tu jak najbardziej prawidłowe: jako mitologiczny posłaniec przekazywał on ludziom wolę pozostałych bogów, ale także pomagał ją zrozumieć. Na tym właśnie polegają badania hermeneutyczne, choć obejmują one nie tylko interpretację tekstu pisanego, w tym jego symbolicznego przesłania, ale także ustalenie poprawnej wersji – takiej, którą należy uznać za ostateczną.
Należy przy tym dodać, że początkowo – w starożytnej Grecji – „aktywności” hermeneutyczne dotyczyły tekstów literackich w ogóle, dopiero później skoncentrowały się na tekstach uznawanych za święte (tu np. hermeneutyka biblijna). Obecnie hermeneutyczne odtwarzanie oryginalnego sensu lub jego wykładanie odbywa się na wielu różnych polach, w tym w obszarze tekstów prawniczych lub filozoficznych.
Tajemniczość związaną z hermeneutyką odnajdziemy również w określeniu „hermetyczny” w jego znaczeniu przenośnym. To, co hermetyczne, to rzeczy niejasne i trudne do zrozumienia. Hermetyczna treść będzie więc oznaczać przekaz niezrozumiały dla laików, kierowany wyłącznie do „wtajemniczonych” adresatów – specjalistów. „Zostanie wezwany ekspert, oczywiście na koszt powoda, który językiem hermetycznym dla sądu opowie coś o plikach, katalogach i zegarach wewnętrznych”.
Tego samego przymiotnika użyjemy również w odniesieniu do wszystkich zamkniętych struktur, niedostępnych dla osób z zewnątrz, często w pejoratywnym sensie: „W tych warunkach przejęcie władzy oznacza raczej tylko przesunięcie, które dokonuje się w hermetycznym kręgu elit politycznych”; „Armia jest najbardziej konserwatywnym i hermetycznym środowiskiem”. I wreszcie, w sensie potocznym, hermetyczny to po prostu „szczelnie zamknięty” – nieprzepuszczający czynników zewnętrznych: gazów i cieczy (hermetyczny pojemnik, hermetyczne zamknięcie).
Poradnik języka polskiego część 2!
Zdobądź zbiorcze zestawienie słówek tygodnia wraz z objaśnieniem i poszerzaj swoją wiedzę z języka polskiego.
Wypełnij formularz, aby otrzymać link do poradnika na adres e-mail:
