Trudne słówko: frontalny kontra frontowy
Tym razem w ramach jednej pary słów możemy zająć się tak odległymi dziedzinami jak wojskowość i meteorologia, rzeczownik front oznacza bowiem nie tylko przednią część/czoło obiektu, ale również miejsce zetknięcia się dwóch mas powietrza (tzw. front atmosferyczny) oraz punkt kontaktu walczących ze sobą wojsk. Wydawałoby się, że przy tak odległych znaczeniach da się z łatwością przyporządkować każdy z przymiotników do odpowiednich zakresów znaczeniowych. Okazuje się, że niekoniecznie.
Frontalny – słowo opatrzone w słowniku kwalifikatorem ‘książk.’ – odnosi się do po pierwsze do znaczenia ogólnego. Jeśli coś umieszczone jest od frontu lub z przodu albo ustawione przodem lub twarzą do czegoś, mówimy o orientacji frontalnej. Terminu tego użyjemy np. zamiennie z wywodzącym się z francuskiego określeniem en face, mówiąc o modelu ustawionym przodem do patrzącego na obrazie lub zdjęciu.
I wreszcie frontowy odnosi się do konkretnych zjawisk meteorologicznych związanych ze spotkaniem mas powietrza o różnej temperaturze i wilgotności (burze, opady frontowe).
Z drugiej strony określenie frontalny pojawia się w kontekście militarnym. Tu najpopularniejszą kolokacją będzie frontalny atak, innymi słowy natarcie na czoło armii przeciwnika. W życiu codziennym spotkamy się jednak z frontalnym atakiem przede wszystkim w kontaktach międzyludzkich („Były gubernator przypuścił frontalny atak na głównego rywala w wyścigu do republikańskiej nominacji”), w sportach drużynowych („Bramka stracona już w pierwszej minucie meczu zmusiła trenera do natychmiastowej zmiany taktyki, przestawienia zespołu i nastawienia go na frontalny atak”) i w kontekstach związanych z panującą aurą („Pod koniec ubiegłego tygodnia zima przypuściła frontalny atak, który sparaliżował ruch drogowy w regionie”).
Dla utrudnienia przymiotnik frontowy pojawia się w tych samych trzech kontekstach. Będzie on po pierwsze, podobnie jak frontalny, dotyczyć umieszczenia z przodu. Tu szczególnie często pojawią się budynki i elementy konstrukcyjne (frontowa ściana, elewacja; frontowe okna, wejścia). Występują także kolokacje militarne w znaczeniu: „dotyczący działań wojennych”, a więc frontowe działania, rozkazy, operacje.
Poradnik języka polskiego część 2!
Zdobądź zbiorcze zestawienie słówek tygodnia wraz z objaśnieniem i poszerzaj swoją wiedzę z języka polskiego.
Wypełnij formularz, aby otrzymać link do poradnika na adres e-mail:
