Trudne słówko: specjalność kontra specjalizacja
Specjalność to takie zajęcie czy też efekt pracy, które wiążą się ze szczególną biegłością wykonawcy: ktoś specjalizuje się w czymś. Typowym związkiem frazeologicznym będzie tu wyrażenie „specjalność zakładu”, najczęściej w kontekście gastronomicznym, oznaczające najlepszą pozycję w menu („naszą specjalnością jest włoska pizza na cienkim cieście”; „szczególnie polecamy specjalność zakładu: naleśniki z nadzieniem kurkowym”). O specjalności możemy mówić również przenośnie i żartobliwie: „Kłopoty to moja specjalność”.
W świecie akademickim specjalność oznaczać będzie dziedzinę stanowiącą główny przedmiot naukowych zainteresowań, która poza uczelnią przekłada się w uproszczeniu na wykonywany zawód (por. specjalność zawodowa). Student nauk ekonomicznych będzie mógł na przykład zająć się specjalnościami takimi jak zarządzanie finansami, rachunkowość zarządcza czy prawo gospodarcze.
Należy przy tym dodać, że specjalność może, ale nie musi być najwęższą „działką” studiów lub pracy naukowej w ramach określonej dyscypliny. Na pewno specjalność będzie podrzędna w stosunku do kierunku studiów, czasem jednak sama będzie dzielić się na jeszcze węższe obszary przedmiotowe – specjalizacje. Specjalność pojawia się również w obszarze kształcenia zawodowego („Technikum Zawodowe dla dorosłych po ZSZ – kierunek mechanik, specjalność urządzenia chłodnicze”).
Mówiąc o specjalizacji, będziemy mieli z kolei na myśli proces zostawania specjalistą w drodze kształcenia teoretycznego i praktycznego oraz efekt tego procesu, a także wyodrębnianie mniejszych jednostek w ramach struktury. W medycynie na przykład specjalizacje lekarzy odpowiadać będą dziedzinom medycyny (specjalizacja z alergologii, chirurgii, onkologii itp.).
W ekonomii specjalizacja może dotyczyć produkcji – z sytuacją taką mamy do czynienia, gdy w celu zwiększenia wydajności zakład świadomie ogranicza się do wytwarzania węższego asortymentu. W biznesie specjalizacja oznaczać będzie wyodrębnianie się funkcji i czynności z myślą o dostosowywaniu struktury organizacji do określonego celu: w strukturach organizacyjnych przedsiębiorstw zetkniemy się między innymi ze specjalizacją produktową, funkcjonalną czy rynkową.
