W jakim języku mówi się w Meksyku? Język hiszpański przychodzi na myśl jako pierwszy i pewnie większość zapytanych osób udzieliłaby takiej odpowiedzi. Byłaby ona poprawna, ale tylko częściowa, ponieważ konstytucja meksykańska uznaje ponad 60 innych języków.
Meksykańskie Stany Zjednoczone to fascynujące miejsce. Niestety, ze względu na duże zagrożenie przestępczością i niestabilną sytuację turyści poznają ten kraj pobieżnie, ograniczając się do słonecznych kurortów nad Morzem Karaibskim. Dzisiaj spróbujemy zajrzeć głębiej i podsłuchać, jak mówi się w Meksyku w miastach i na obszarach wiejskich.
SPIS TREŚCI
Kraj bez języka urzędowego?
Chociaż większość ludzi w Meksyku mówi po hiszpańsku, język ten nie został oficjalnie uznany za urzędowy. Mimo to jest nim de facto, ponieważ występuje w większości oficjalnych sytuacji. Meksyk uznaje, oprócz hiszpańskiego, 68 języków narodowych, używanych przez rdzenną ludność. Należą one do 11 rodzin językowych. W kraju wyróżnia się aż 364 dialekty (za: Heraldo de Mexico).
Język hiszpański w Meksyku
Język hiszpański został sprowadzony do Meksyku przez konkwistadorów w XVI wieku. W wyniku podboju zyskał dominującą pozycję, stopniowo wypierając rdzenne mowy i stając się głównym środkiem komunikacji. Wbrew wysiłkom kolejnych pokoleń osadników języki rdzenne przetrwały, wpływając na rozwój meksykańskiego hiszpańskiego i czyniąc go unikalnym wśród innych wariantów języka.
Meksykański akcent
Meksykański hiszpański charakteryzuje się łagodną, melodyjną wymową, z dość wyraźnie zaznaczonymi głoskami. Wymowa „s” często jest dodatkowo zmiękczona, co nadaje akcentowi bardziej miękkie brzmienie. Nie ma różnicy pomiędzy wymową głoski „z” i „s”; czyli, jak powiedzieliby filolodzy, występuje tam seseo.
Niektóre słowa powszechne w użyciu nad Zatoką Meksykańską nie występują w Hiszpanii. Przykłady to: chido („fajny”), guëy („kolega”), chamba („praca”), chamaco („dziecko”) czy lonche („kanapka”). Rodowity mieszkaniec Madrytu powiedziałby raczej: chulo, amigo, curro, niño i bocadillo.
Zawiła gramatyka
Hiszpanie nie mają problemu z porozumieniem się w języku hiszpańskim z Meksykanami. Występują jednak pewne różnice w gramatyce, które mogą utrudnić komunikację. Mieszkaniec Madrytu do grupy przyjaciół zwróciłby się po prostu vosotros (czyli „wy”), podczas gdy rezydent Ciudad de México użyłby usted – popularnego zwrotu do 2. osoby liczby mnogiej w Ameryce Łacińskiej, a będącego zwrotem grzecznościowym („państwo”) w europejskiej odmianie języka.
Inne różnice dotyczą użycia zaimków. Meksykański hiszpański często używa zaimka le jako dopełnienia bezpośredniego zamiast lo i la uznanych za normę przez Królewską Akademię Nauk. Ponadto w mowie potocznej króluje tendencja do dodawania końcówek –ito lub –ita do przysłówków, które nadają im bardziej potoczny charakter, np. ahorita, zamiast ahora (teraz).
Meksykańskie regionalizmy
Meksyk jest krajem o ogromnej różnorodności geograficznej i kulturowej, co przekłada się również na różnorodność języka. W zależności od regionu różni się pod względem akcentu, słownictwa czy nawet gramatyki. Przykłady lokalnych odmian hiszpańskiego to m.in. język używany na Półwyspie Jukatan, gdzie można zauważyć wpływ języka Majów, czy ten wykorzystywany w północnych stanach, gdzie istnieje większa interakcja z kulturą amerykańską.
Wpływ rdzennych języków
Meksykański hiszpański został wzbogacony o wiele słów pochodzących z języków rdzennych, takich jak nahuatl, maya czy zapotecki. Te wpływy są widoczne zarówno w nazwach miejsc (Chichén Itzá, Uxmal, Yaxchilán), jak i w potocznych zwrotach czy nazwach produktów żywnościowych. Przykładem jest słowo chocolate, które wywodzi się z nahuatlańskiego xocoatl.
Meksykański w mainstreamie
Meksykański, wraz ze swoim specyficznym brzmieniem, wywiera ogromny wpływ na światową popkulturę. Muzyka, kino i literatura meksykańska odzwierciedlają bogactwo kultury i języka, zdobywając uznanie na całym świecie. Artyści, tacy jak Danna Paola, Carla Souza, Maite Perroni czy Diego Luna nie tylko wnoszą do kina meksykańską tożsamość, ale również wpływają na percepcję języka hiszpańskiego na całym świecie.
Potrzebujesz tłumaczenia strony internetowej z uwzględnieniem meksykańskiego dialektu? Nasz tłumacz języka hiszpańskiego doskonale poradzi sobie z tym zadaniem. Do projektu wybierzemy osobę, która mieszkała w Meksyku i miała dużą styczność z tamtejszą kulturą.
Język nahuatl
Nahuatl występuje na terenie Meksyku od co najmniej VII wieku. To główny język Azteków i Tolteków, czyli dawnych mieszkańców regionu. Pierwsze dzieła literackie w nahuatl zaczęły pojawiać się w XVI wieku i były zapisywane pismem bazującym na hiszpańskiej ortografii. Przez długi czas nahuatl służył jako pomost do komunikacji między hiszpańskimi najeźdźcami i rdzenną ludnością. Obecnie językiem posługuje się ok. 1,5 miliona osób. Większość z nich mieszka w centralnej części Meksyku (za: Indiana University).
O nahuatl
Nahuatl to język aglutynacyjny – wyrazy powstają poprzez łączenie morfemów, które mają stałe znaczenie. Pozwala to na tworzenie długich, złożonych słów poprzez składanie prostszych elementów. Nahuatl ma 13 spółgłosek, 2 półsamogłoski i 4 samogłoski. Brak w nim spółgłoski „r”. Akcent jest stały i pada zawsze na drugą sylabę od końca. Występuje w nim zjawisko harmonii samogłosek.
Nahuatl w języku polskim
Być może nieco zdziwi Cię fakt, że wielu zwrotów z nahuatl używasz na co dzień. Wiele wyrazów przeszło do naszej mowy za pośrednictwem hiszpańskiego. Już nazwa państwa – Meksyk – to azteckie słowo oznaczające centrum lub pępek księżyca. Takie samo pochodzenie mają nazwy zwierząt: ocelot i kojot. Nie można zapomnieć również o kulinariach: awokado, kakao, chilli, czekolada i guacamole po raz pierwszy zostały wypowiedziane przez rdzennych mieszkańców obecnych Meksykańskich Stanów Zjednoczonych.
Język maya (maja)
Język Majów był używany przez cywilizację Majów, która funkcjonowała na terenach dzisiejszego Meksyku, Belize, Gwatemali i Hondurasu od około IV stulecia p.n.e. do XVII wieku n.e. Istniał w piśmie, do jego zapisu używano hieroglifów, a zachowane inskrypcje do dziś stanowią cenne źródło informacji o historii i kulturze Majów. Po podboju Ameryki język zaczął być wypierany przez język hiszpański. Współcześnie mówi w nim około 5 milionów ludzi (za: Naatik Mexico).
Maya, podobnie jak nahuatl, jest językiem aglutacyjnym – wyrazy powstają poprzez łączenie morfemów, które mają stałe znaczenie. Charakteryzuje się mnogością czasowników, które wyrażają subtelne różnice znaczeniowe i aspekty czasowe, takie jak przyszłość, przeszłość czy teraźniejszość. Język wyróżnia się bogactwem dźwięków, występują w nim m.in. glottalizowane spółgłoski (spółgłoski z dodatkową artykulacją krtaniową).
Języki majańskie
W chwili przybycia Kolumba do Ameryki występowało tam około 30 języków majańskich, którymi posługiwali się mieszkańcy rdzennego imperium na terenie dzisiejszej Gwatemali, południowego Meksyku, Belize i zachodniego Hondurasu. Część z nich jest używana do dziś. Znajdują się w różnym stopniu zagrożenia wymarciem, a niektóre z nich nie są już przekazywane dzieciom.
Do rodziny języków majańskich należy kilka głównych gałęzi, takich jak kicze, cholska czy huastecka. Języki te są wzajemnie niezrozumiałe, co oznacza, że osoba mówiąca jednym językiem majańskim nie zrozumie drugiego.
Język zapotecki
Zapotecki to język rdzennej ludności południowego Meksyku, skupionej w stanie Oaxaca (którego nazwę, nieco wbrew intuicji, wymawia się w ten sposób: [oahạka]). Dane, zebrane podczas spisu powszechnego z 2020 roku wskazują, że posługuje się nim ponad pół miliona osób.
Język zapotecki to język tonalny, co oznacza, że dźwięk wyrazów zależy od ich tonacji, a zmiana tonacji prowadzi do zmiany znaczenia. Podobnie jak inne języki rdzenne w Meksyku, jest aglutynacyjny. Wyróżnia się bogatym systemem fonetycznym, zawierającym m.in. glottalizowane spółgłoski czy nazalizowane samogłoski.
Język jest bardzo zróżnicowany; wykształcił wiele dialektów, które różnią się między sobą gramatyką i słownictwem. Współcześnie Ethnologue klasyfikuje go jako makrojęzyk, grupę 58 języków i dialektów należących do rodziny języków zapoteckich.
Poszukujesz wykwalifikowanych pracowników znających wiele języków obcych do międzynarodowej korporacji? Zapisz sobie link do Focus Audit Tool – narzędzia, które szybko pozwoli Ci zweryfikować umiejętności językowe kandydatów.
Języki narodowe – ochrona
Meksyk podjął wiele inicjatyw mających na celu zachowanie i promocję rdzennych języków, zarówno na poziomie federalnym, jak i lokalnym. W 2003 roku uchwalono ustawę Ley General de Derechos Lingüísticos de los Pueblos Indígenas gwarantującą prawa językowe rdzennych ludów Meksyku. W ramach tej ustawy rodzime języki zyskały status języków narodowych, a rząd powołał Instituto Nacional de Lenguas Indígenas (Narodowy Instytut Języków Rdzennych). INALI prowadzi badania, wspiera edukację młodych oraz organizuje wydarzenia zachęcające do używania lokalnych dialektów.
Meksyk czeka na Ciebie!
W Meksyku języki odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu tożsamości kulturowej i społecznej narodu. Ich bogactwo i różnorodność widoczna jest na każdym kroku, gdy tylko zapuścisz się w głąb kraju. Daj się zaskoczyć gościnności mieszkańców, bogatej kuchni i miejscowemu kolorytowi.
Aby zadbać o bezpieczeństwo i przygotować się odpowiednio do podróży, zapisz się na nasz kurs języka hiszpańskiego. Nauczymy Cię najbardziej przydatnych zwrotów, abyś jak najszybciej mógł zacząć wykorzystywać zdobytą wiedzę w praktyce.
