Mołdawia, mały kraj położony między Rumunią a Ukrainą, o długiej i skomplikowanej historii, jest domem dla bogatej kultury i niezwykle zróżnicowanej populacji. A co z jej językiem? Jak ludzie w Mołdawii się porozumiewają ze sobą nawzajem?
W tym artykule zagłębimy się w język Mołdawii — jego historię, cechy charakterystyczne, ale również opowiemy, jakie języki obce zna większość ludności. Znajdziesz tu także kilka przydatnych zwrotów, które pozwolą Ci się porozumieć z mieszkańcami Mołdawii.
SPIS TREŚCI
Jaki jest język urzędowy w Mołdawii?
Wydawałoby się logiczne, że językiem urzędowym kraju będzie język mołdawski. Sprawa jest jednak odrobinę bardziej skomplikowana, gdyż formalnie językiem urzędowym jest język rumuński. Stało się tak za decyzją trybunału konstytucyjnego Mołdawii z 2013 roku, zgodnie z którą nazwa ‘język mołdawski’ jest jedynie określeniem na język rumuński używany na terenie kraju. Sam język mołdawski zaliczany jest natomiast do dialektów języka rumuńskiego. Ma on charakter regionalny, gdyż jest używany głównie w Mołdawii i w niewielkiej części w Rumunii. Na ogół mołdawski, tak samo jak język rumuński, jest zapisywany alfabetem łacińskim.
Jednak w Naddniestrzu, separatystycznym regionie Mołdawii nieuznawanym przez społeczność międzynarodową, kwestie językowe wyglądają już trochę inaczej. Tutaj język mołdawski zapisywany cyrylicą zachował status języka urzędowego i uważa się go za odrębny język.
Niemniej, na ogół zwrot ‘język mołdawski’ oznacza język rumuński stosowany na terytorium Mołdawii i tak należy go rozumieć, gdyż pomiędzy urzędowym językiem rumuńskim a mołdawskim nie ma żadnych znacznych różnic.
Co ciekawe, część językoznawców uważa, że to język mołdawski mógł być pierwszy, a rumuński wywodzi się od niego i że to rumuński jest odmianą języka mołdawskiego, a nie odwrotnie. Najważniejszy argument za przemawiający za tą teorią to fakt, że rumuński język literacki rozwinął się właśnie na terenach mołdawskiego narzecza. Dodatkowo liczne odkryte mołdawskie teksty literackie są datowane na najwcześniejsze wśród całości tekstów rumuńskich.
Językiem mołdawskim posługuje się znaczna większość 3,5 mln mieszkańców Mołdawii oraz mniejszość mołdawska żyjąca w Rumunii i Ukrainie. Ponadto liczbę osób posługujących się dialektem mołdawskim w samej tylko Rumunii szacuje się na ponad 6 mln, co niemal dwukrotnie przewyższa populację kraju, z którego wywodzi się ten dialekt.
Historia języka mołdawskiego
Historia języka mołdawskiego jest związana z historią Mołdawii, która była przez wieki pod panowaniem różnych państw i kultur. Język mołdawski to jeden z języków romańskich, które wywodzą się z łaciny. Rozwinął się na terenie, który obecnie znajduje się w Rumunii i Mołdawii, a jego historia sięga VIII wieku.
W średniowieczu na terenie dzisiejszej Mołdawii istniało kilka księstw, w których dominowały wpływy kulturowe z Rosji i Polski. Na początku XIV wieku teren ten znalazł się pod panowaniem tatarskim, a w XV wieku został podbity przez Turcję. W tym okresie rozwijała się literatura i kultura mołdawska, a język mołdawski zaczął nabierać swojego charakterystycznego kształtu.
W XVIII wieku Mołdawia stała się lennem Turcji, a w XIX wieku znalazła się pod wpływem Rosji. W tym czasie język mołdawski był używany głównie w literaturze i poezji, a na co dzień ludność Mołdawii posługiwała się głównie językiem rosyjskim.
W XX wieku Mołdawia stała się częścią Związku Radzieckiego, a język mołdawski został uznany za jeden z dialektów języka rosyjskiego. Dopiero w 1989 roku, po rozpadzie Związku Radzieckiego, język mołdawski został uznany za odrębny język i język urzędowy Mołdawii. W 1991 roku Mołdawia ogłosiła niepodległość, a język mołdawski stał się symbolem narodowej tożsamości.
Obecnie większość ludności na terytorium Mołdawii posługuje się językiem mołdawskim jako ich codzienną mową, a język rumuński jest używany w szkołach i jako język urzędowy. Język rosyjski jest również szeroko rozpowszechniony w życiu codziennym oraz w biznesie i administracji publicznej.
Charakterystyka języka mołdawskiego
Język mołdawski to jeden z języków romańskich, blisko związany z językiem rumuńskim, będącym językiem urzędowym w Rumunii. Mołdawski i rumuński są niemal identyczne pod względem gramatyki, słownictwa i fonetyki, a różnią się głównie w kwestii pisowni, ze względu na wpływy cyrylicy i łaciny na Mołdawii. Do zapisu obu języku wykorzystuje się współcześnie alfabet łaciński.
Język mołdawski ma charakterystyczny akcent, który różni się od akcentu rumuńskiego. Słownictwo języka mołdawskiego jest bogate i obejmuje zarówno słowa z języka rumuńskiego, jak i wpływy rosyjskie, tureckie i innych języków.
Język mołdawski ma również swoją własną literaturę i poezję, w której często poruszane są tematy związane z historią i kulturą Mołdawii. Współczesna literatura mołdawska jest również silnie związana z rumuńską, a wielu pisarzy publikuje swoje prace w obu językach.
Podstawowe zwroty w języku rumuńskim przydatne dla odwiedzających Mołdawię
Jeśli planujesz odwiedzić Mołdawię, z pewnością przydatne okażą się poniższe podstawowe zwroty po rumuńsku. Oto kilka z nich:
- Dzień dobry – Buna dimineata
- Cześć – Bună
- Witam – Salut
- Dobry wieczór – Bună seara
- Do widzenia – La revedere
- Do zobaczenia – Ne vedem în curând
- Dobranoc – Noapte bună
- Miłego dnia – O zi bună
- Rumunia – România
- Polska – Polonia
- Jestem Polką / Polakiem – Sunt polonez / polonez
- Nazywam się… – Numele meu este…
Zwroty grzecznościowe po rumuńsku
- Tak – Da
- Nie – Nu
- Dziękuję – Mulțumesc
- Proszę – Vă rog
- Przepraszam – Scuzati-ma
- Jak się masz? – Ce mai faceți?
- Dobrze – Bine
- Bardzo dobre – Foarte bine
- Smacznego – Bucura-te de masa ta
- Na zdrowie – Să vă binecuvânteze
- Pozdrowienia – Salutari
Znajomość języków obcych w Mołdawii
Mołdawia jest też krajem relatywnie wielojęzycznym, a jej mieszkańcy wykazują się ponadprzeciętną znajomością języków obcych. W związku z tym, że Mołdawia graniczy z Ukrainą i Rumunią, języki tych krajów są powszechnie używane w kraju i stanowią ważny element codziennej komunikacji.
Kolejnym powszechnie znanym i używanym językiem jest rosyjski. Większość starszych Mołdawian, którzy dorastali w okresie Związku Radzieckiego, biegle się nim posługuje. Młodsze pokolenia również są uczone rosyjskiego w szkołach i w domu, ale nie zawsze znają go tak dobrze jak starsi.
Za to dobrze znają język angielski. Jest on nauczany w szkołach oraz często wybierany na kursach językowych. Ma duże znaczenie dla Mołdawian w kontekście rynku pracy, współpracy międzynarodowej i rozwoju turystyki w kraju.
Inne języki, takie jak francuski, niemiecki, hiszpański, włoski i turecki, są również nauczane w szkołach i na uniwersytetach w Mołdawii, ale ich znajomość jest zazwyczaj ograniczona do osób o specjalistycznej wiedzy.
W związku z bliskością granicy z Ukrainą język ukraiński jest również dobrze znany w Mołdawii, zwłaszcza we wschodniej jej części. W regionach Mołdawii, gdzie ludność jest zdominowana przez mniejszość ukraińską, język ukraiński jest używany na co dzień.
Język mołdawski ze Skriviankiem
Język mołdawski jest językiem o bogatej historii i kulturze. To język używany przez większość ludności Mołdawii i mający dla nich szczególne znaczenie. Może więc warto zainwestować czas i energię w naukę języka mołdawskiego, aby lepiej zrozumieć kulturę i życie w Mołdawii.
Jeżeli jednak nie znasz tego języka wystarczająco dobrze, a potrzebujesz coś przetłumaczyć z mołdawskiego na polski albo z polskiego na mołdawski, zapraszamy Cię do skorzystania z naszych usług. Tłumacz polsko mołdawski z naszego zespołu poradzi sobie z każdym, nawet najtrudniejszym zleceniem.
