biuro tłumaczeń skrivanek

Macedonia – język

Językiem urzędowym w Republice Macedonii jest język macedoński
Językiem urzędowym w Republice Macedonii jest język macedoński

Półwysep Bałkański to miejsce, które przyciąga uwagę nie tylko turystów, ale również historyków i językoznawców. Stykające się tu kultury i ich współistnienie to ciekawy temat, któremu poświęcono wiele badań.

Język macedoński to kolejna ciekawostka regionu. Niektórzy spierają się, czy jego użytkownicy mają w ogóle prawo nazywać go językiem. Skąd wynikają te wątpliwości i jakie ciekawostki kryje ta bałkańska mowa?

Kraj, który niedawno zmienił nazwę

Macedonia Północna pod swoją obecną nazwą funkcjonuje od 2019 roku. Wcześniej była znana po prostu jako Macedonia (a dawniej również jako Była Jugosłowiańska Republika Macedonii). Niedawna zmiana umotywowana była sporem z Grecją, której jeden z historycznych regionów położonych na północy kraju również nosi miano Macedonii.

Macedonia Północna leży na południu Półwyspu Bałkańskiego. Jej sąsiadami są Serbia, Grecja, Bułgaria i Albania. Kraj nie ma dostępu do morza, ale na jego terenie leży malownicze Jezioro Ochrydzkie. Ukształtowanie powierzchni państwa jest głównie wyżynne i górskie. Najwyższy szczyt to Golem Korab (2764 m n.p.m).

Populacja Macedonii Północnej liczy ponad 2 miliony osób. Niecałe 60% mieszkańców żyje w miastach. Największe z nich to Skopje. Inne, znacznie mniejsze ośrodki, to: Bitola, Kumanowo i Prilep (za: www.worldometers.info). Najliczniej reprezentowanymi mniejszościami narodowymi są Albańczycy, Turcy, Romowie, Serbowie i Bośniacy.

język bułgarski jest językiem używanym w Bułgarii
stały akcent na trzecią sylabę od końca wyrazu
podwojonego dopełnienia

W jakich językach mówi się w Macedonii?

Urzędowym językiem Macedonii Północnej jest macedoński, którym mówi około 67% populacji kraju (za: worlddata.info). W niektórych regionach (np. gmina Tetowo, Brwenica czy Wrapcziszte) również albański ma status języka oficjalnego. Jego użytkownicy stanowią najliczniejszą mniejszość kraju. Inne języki obecne na terenie państwa to: turecki, romski, serbski, bośniacki i arumuński.

Język macedoński

Macedoński to jeden spośród języków słowiańskich. Wraz z językiem bułgarskim (z którym jest bardzo spokrewniony), serbskim, chorwackim i czarnogórskim przynależy do gałęzi południowosłowiańskiej. Liczba jego użytkowników rodzimych wynosi około 1,6 miliona. Zamieszkują oni głównie Macedonię Północną, Bułgarię i Albanię (za: worlddata.com).

Do tej pory wśród niektórych językoznawców (i polityków) toczy się spór dotyczący odrębności języka macedońskiego od bułgarskiego. Przeciwnicy takiego stanu rzeczy wskazują na podobieństwo obu języków, a także fakt, że język macedoński ustandaryzował się znacznie później. Przełom w skomplikowanych stosunkach bułgarsko-macedońskich przyniósł rok 2017. Spisano wówczas układ o dobrosąsiedztwie, który (co było sprawą historyczną) powstał jednocześnie po bułgarsku i macedońsku.

Dialekty języka macedońskiego

W języku macedońskim wyróżnia się aż 27 dialektów. Badania pozwoliły zgrupować je w 6 zespołów: dialekty północne, południowe, południowo-zachodnie, zachodnie, wschodnie i środkowe. Wśród nich można wyodrębnić m.in. gwarę ochrydzką, gwarę małorekańską, gwarę korczańską czy gwarę sołuńsko-wodeńską.

Historia języka macedońskiego

W średniowieczu na ziemiach obecnej Macedonii posługiwano się językiem staro-cerkiewno-słowiańskim, który został spopularyzowany przez misjonarzy Cyryla i Metodego. Współczesny język macedoński wyodrębnił się z języka bułgarskiego dopiero na przełomie XIX i XX wieku.

Literatura w języku macedońskim zaczęła rozwijać się odrębnie od bułgarskiej w latach 20. i 30. XX wieku. Na szczególną uwagę zasługują wybitni twórcy tamtego okresu, m.in. Koczo Racin, Wasil Iljoski i Anton Panow. Pełną niezależność macedońskiego od języków krajów ościennych przyniósł dopiero koniec II wojny światowej. To wydarzenie zostało uroczyście ogłoszone w 1944 roku przez Antyfaszystowską Radę Narodowego Wyzwolenia Jugosławii.

Macedoński alfabet

Macedoński alfabet (Македонска азбука, Makedonska azbuka) bazuje na cyrylicy, dostosowanej do wymowy języka macedońskiego. Zawiera 31 liter. Kilka z nich jest unikalnych; nie da się ich znaleźć w językach sąsiednich krajów. Są to „ѓ” (gje), „ќ” (kje) i „ѕ” (dze).

Alfabet macedoński zyskał swoją oficjalną wersję w 1945 roku. Nad jej stworzeniem pracowali najlepsi językoznawcy kraju. Bazowali oni na wcześniejszych pomysłach Vuka Karadžića i Krste Misirkova. Przed ustandaryzowaniem język macedoński zapisywano w różny sposób, używając w tym celu naprzemiennie cyrylicy rosyjskiej, bułgarskiej lub serbskiej.

Język albański

Drugim pod względem popularności językiem Macedonii Północnej jest albański. Aż 25% mieszkańców kraju należy do mniejszości albańskiej (za: Albanian Studies). Najwięcej jej przedstawicieli zamieszkuje północne gminy. W 2019 roku język został uznany za oficjalny w niektórych gminach.

Język turecki

Język turecki jest rozpowszechniony w liczącej sobie prawie 78 tysięcy diasporze. Dzieci do czwartej klasy podstawówki mają prawo wybrać go jako główny język edukacji. Później również jest to możliwe, jednak niewiele placówek w kraju oferuje tę opcję. Dlatego też znaczna część mniejszości tureckiej w Macedonii na co dzień używa również macedońskiego (za: Minority Rights Group International).

Język romski

Romowie zamieszkujący Macedonię Północną posługują się bałkańskim dialektem romskiego nazywanym arli. Język został uznany za oficjalny w niewielkiej gminie Szuto Orizari (Skopje), której większość mieszkańców stanowią Romowie (za: Austrian Academy of Sciences).

Podstawowe zwroty w języku macedońskim

Przygotowaliśmy dla Ciebie minirozmówki polsko-macedońskie, które pomogą Ci podczas podróży na Bałkany. Naucz się najpotrzebniejszych zwrotów i śmiało używaj ich w kontaktach z tubylcami! Z pewnością zrobi się im miło, że zadałeś sobie trud opanowania podstaw języka macedońskiego.

  • Добро утро (dobro utro) – dzień dobry (rano)
  • Добар ден (dobar den) – dzień dobry
  • Добровечер (dobro weczer) – dobry wieczór
  • Добра ноќ (dobra nojć) – dobranoc
  • Здраво (zdrawo) – cześć (na powitanie)
  • Чао (czao) – cześć (na pożegnanie)
  • Како си? (Kako si?) – Jak się masz?
  • Те молам (te molam) – proszę
  • Ви благодарам (wi blagodaram) – dziękuję (oficjalnie)
  • Фала (fala) – dziękuję (potocznie)
  • Извини (izwini) – przepraszam
  • Да (da) – tak
  • Не (ne) – nie
  • Од каде си? (Od kade si?) – Skąd pochodzisz?
  • Јас сум од… (Jas sum od…) – Jestem z…
  • Како се викаш? (Kako se wikasz?) – Jak się nazywasz?
  • Јас се викам… (Jas se wikam…) – Nazywam się…
  • Што ти е професија? (Szto ti e profesija?) – Kim jesteś z zawodu?
  • Дали зборуваш англиски јазик? (Dali zboruwasz angliski jazik?) – Czy mówisz po angielsku?
  • Колку имаш години? (Kolku imasz godini?) – Ile masz lat?

Lista zakupów w języku macedońskim

Z pewnością podczas pobytu w Macedonii nie raz zajrzysz do lokalnego sklepu. Może nawet zapragniesz przywieźć najciekawsze wiktuały do Polski. Aby ułatwić Ci to zadanie, przygotowaliśmy słowniczek z tłumaczeniem nazw najważniejszych produktów z języka macedońskiego na polski.

  • Домат (domat) – pomidor
  • Краставица (krastawica) – ogórek
  • Пиперка (piperka) – papryka
  • Марула (marula) – sałata
  • Црн патлиџан (crn patlidżan) – bakłażan
  • Тиквичка (tikwiczka) – cukinia
  • Кромид (kromid) – cebula
  • Јагода (jagoda) – truskawka
  • Малина (malina) – malina
  • Портокал (portokal) – pomarańcza
  • Јаболко (jabolko) – jabłko
  • Праска (praska) – brzoskwinia
  • Лимон (limon) – cytryna
  • Лубеница (lubenica) – arbuz
  • Леб (leb) – chleb
  • Путер (puter) – masło
  • Mасло (maslo) – olej
  • Cирењ (sirenje) – ser
  • Mед (med) – miód
  • Jајца (jajca) – jajka
  • Tестенини (testenini) – makaron
  • Oриз (oriz) – ryż
Różnice między językiem macedońskim a językiem bułgarskim
Język starosłowiański ukształtował się m.in. na terenie Republiki Macedonii
Język macedoński jest podobny do bułgarskiego i serbskiego

Czy język macedoński jest trudny do nauki?

Ponieważ macedoński jest spokrewniony z polskim, jego nauka nie powinna być tak trudna jak nauka języków należących do innych grup czy rodzin językowych. Wiele słów już na początku będzie brzmieć znajomo. Nie oznacza to jednak, że opanowanie języka nie wymaga żadnego wysiłku. Pewne trudności może sprawiać gramatyka, a zwłaszcza obecność rodzajników, szczątkowa deklinacja i obecność dodatkowych czasów przeszłych.

Jeśli planujesz nawiązać współpracę zawodową z firmami wywodzącymi się z Republiki Macedonii, tłumacz polsko-macedoński pomoże Ci przełożyć wszystkie niezbędne dokumenty (np. umowy, oferty, zapytania sprzedażowe, korespondencję). Członkowie naszego zespołu specjalizują się w różnorodnych branżach. Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą!

Posty powiązane

chatsimple
Privacy Preferences
When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in form of cookies. Here you can change your privacy preferences. Please note that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we offer.