Kraj potężnych faraonów, piramid, najdłuższej rzeki świata i groźnych bogów o zwierzęcych obliczach uległ znaczącym zmianom na przestrzeni tysiącleci.
Ile zostało z języka używanego przez faraonów? Czy współcześni Egipcjanie piszą hieroglifami? Czy istnieje język egipski? Wyruszmy prawie 3000 km na południe, aby poznać odpowiedzi na te pytania. Yallah!
SPIS TREŚCI
Język egipski, czyli język wymarły
Język egipski był używany przez starożytnych Egipcjan; łączył społeczeństwo i umożliwiał przekazywanie idei, wierzeń i wartości, które kształtowały egipską kulturę i historię. Najstarsze zabytki tego wymarłego języka z grupy języków afroazjatyckich pochodzą z 3250 r. p.n.e. W rozwoju egipskiego wyróżnia się 5 faz: język staroegipski, klasyczny, nowoegipski, demotyczny i koptyjski.
Język koptyjski
Język koptyjski to ostatnia faza historycznego języka egipskiego. Do jego zapisu używano alfabetu koptyjskiego, opartego na greckim alfabecie z dodatkiem sześciu znaków pochodzących z demotyki, staroegipskiego pisma ludowego. Koptyjski był używany głównie przez chrześcijan w Egipcie jako język liturgiczny, naukowy i literacki.
Po przybyciu do Egiptu Arabów język powoli wymierał. W XVII/XVIII wieku pozostał obecny już tylko w liturgii Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego. Przeprowadzone w XX wieku próby przywrócenia koptyjskiego do codziennego użytku nie przyniosły sukcesu.
Hieroglify
Język egipski posługiwał się pismem hieroglificznym, hieratycznym, demotycznym i nieco zmodyfikowanym alfabetem greckim. Hieroglify, które najbardziej kojarzą się ze starożytnym Egiptem, to nic innego jak piktogramy odpowiadające poszczególnym znaczeniom. Niektóre z nich miały wartość fonetyczną. Szacuje się, że pismo składało się z około 7000 hieroglifów.
Hieratyka
Pismo hieratyczne służyło przede wszystkim do zapisywania świętych tekstów na papirusie. Pojawiło się około 3000 lat p.n.e. w czasach I dynastii. Nie miało już obrazkowego charakteru, a znaki często były łączone ze sobą w celu wyrażenia jakiejś idei.
Demotyka
Pismo demotyczne wyparło hieratykę w czasach XXVI dynastii (ok. VII wieku p.n.e.). Było używane do celów administracyjnych, w handlu, a później również do zapisu tekstów naukowych, literackich i religijnych. Pisano horyzontalnie od prawej do lewej strony. Demotyka została wyparta przez pismo greckie. Ostatni znany zabytek tego pisma datuje się na 450 rok n.e.
Literatura w języku egipskim
Najpopularniejszym dziełem w starożytnym Egipcie była najprawdopodobniej Księga umarłych, czyli zbiór tekstów, które miały pomóc zmarłym w osiągnięciu życia wiecznego w zaświatach. Dzieło zawiera modlitwy, formuły magiczne oraz wskazówki dotyczące przekroczenia różnych przeszkód w podróży do zaświatów. Jego fragmenty były często umieszczane w grobowcach zmarłych, aby towarzyszyć im na drodze do wieczności.
Innym dziełem w języku egipskim była Rozmowa człowieka ze swoim Ba. To filozoficzny tekst literacki, w którym główny bohater prowadzi dyskusję ze swoją duszą na temat wartości życia, śmierci i cierpienia. Tekst przedstawia duchowe i filozoficzne poszukiwania, pozwalając czytelnikom zrozumieć egipskie wierzenia dotyczące życia, śmierci i przemijania. Jako pierwsze w historii dzieło wspomina nieśmiertelność duszy.
Język arabski w Egipcie
Językiem urzędowym Egiptu jest arabski, a dokładnie odmiana egipska języka arabskiego. To język ojczysty dla około 68% populacji (za: Egypt Time Travel). Na jego rozwój wpłynęły kontakty z wymarłym językiem koptyjskim, włoskim, francuskim i osmańskim.
Masz do przetłumaczenia teksty z różnych stron arabskiego świata: Egiptu, Arabii Saudyjskiej i Omanu? Nasze biuro tłumaczeń języka arabskiego doskonale poradzi sobie z każdym dialektem. Wypełnij formularz kontaktowy na naszej stronie internetowej, a odezwiemy się do Ciebie wkrótce.
Historia klasycznego języka arabskiego w Egipcie
Historia języka arabskiego w Egipcie sięga VII wieku, kiedy to Arabowie pod wodzą Amra ibn al-Asa najechali region, przynosząc nad Nil islam i język arabski. Standardowy język literacki, język Koranu, odegrał istotną rolę w kształtowaniu kultury i historii kraju. Stopniowo język koptyjski, który był używany przez miejscową ludność chrześcijańską, zaczął zanikać, ograniczając się do rytualnej roli języka nabożeństw.
Złoty okres nauki arabskiej w średniowiecznym Egipcie obfitował w znaczące osiągnięcia w dziedzinach matematyki, medycyny, astronomii, filozofii, a także w naukach humanistycznych. Uczeni tłumaczyli na język arabski dzieła greckie, rzymskie i perskie, przyczyniając się do rozwoju nauki i filozofii arabskiej.
Dialekt egipski
Pochodzący z Dolnego Egiptu, z Kairu i okolic dialekt egipski, zwany również maṣri, to najbardziej rozpowszechniony dialekt języka arabskiego we współczesnym Egipcie. Ze względu na popularność lokalnych mediów i filmów odmiana ta rozumiana jest w całym świecie arabskim.
Dialekt egipski różni się nieco wymową od standardowej odmiany języka:
- Dźwięk /q/ jest często zastępowany przez /g/. W efekcie słowo qahwa („kawa”) w standardowym arabskim może być wymawiane jako /gahwa/ w egipskim arabskim.
- Dźwięk /j/ brzmi jak/g/ w egipskim arabskim. Dlatego słowo yad („ręka”) może być wymawiane jako /gad/.
- Dźwięk /k/ wśród młodszych Egipcjan często przypomina angielski „ch”: /tʃ/. Słowo kalb („pies”) wymawiają oni jako /tʃalb/.
Gramatyka dialektu egipskiego jest znacznie uproszczona, w porównaniu do standardu arabskiego. Szyk zdania przybiera często formę SVO (podmiot + orzeczenie + dopełnienie), podczas gdy w „książkowym języku” dominuje szyk VSO (orzeczenie + podmiot + dopełnienie).
W dialekcie egipskim można znaleźć słowa, które nie są spotykane w standardowej odmianie arabskiego. Spory wpływ na zasób słownictwa wywarł język koptyjski, a przykładowe wyrazy zaczerpnięte z tego języka to: bah („kwiat”), batta („kaczka”) czy sett („kobieta”). Wpływy języków europejskich, takich jak francuski i angielski, również są zauważalne, zwłaszcza w dziedzinie technologii, nauki i kultury. Przykładowe wyrazy to: dīkor („dekoracje”), tilīfūn („telefon”) czy bofeh („bufet”).
Rozwój literatury arabskiej w Egipcie
Po podboju Egiptu przez Arabów w VII wieku kultura arabska zaczęła dynamicznie się rozwijać w regionie. Papirus został zastąpiony płótnem, a do zapisywania tekstu zaczęto używać arabskiej kaligrafii.
Jedną z najwcześniejszych powieści napisanych w egipskim arabskim była powieść teologiczna z elementami futurologicznymi pt. Theologus Autodidactus autorstwa Ibn al-Nafisa. Również wiele opowieści z Baśni tysiąca i jednej nocy ma podłoże w opowiadaniach przekazywanych z ust do ust przez średniowiecznych Egipcjan.
Prasa drukarska dotarła do Egiptu wraz z Napoleonem pod koniec XVIII wieku. Zainspirowany możliwościami, które z sobą przyniosła, Muhammad Ali, ówczesny władca, założył Amiri Press. Drukarnia odegrała ważną rolę w kształtowaniu się egipskiej literatury. To tam wydrukowano pierwszą egipską gazetę Al-Waqa’i’ al-Misriyya (pol. Wydarzenia w Egipcie).
Najważniejszymi postaciami XX-wiecznej literatury egipskiej byli Taha Hussein i Naguib Mahfouz. Mahfouz jako pierwszy (i jedyny do tej pory) Egipcjanin zdobył Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Twórczość obu autorów jest przesiąknięta ideami egzystencjalizmu.
Egipt – język nubijski
Język nubijski, a w zasadzie języki nubijskie, to wspólna nazwa języków używanych w południowym Egipcie i północno-środkowym Sudanie. W przeszłości była to prawdopodobnie mowa historycznej krainy Nubia.
Dawniej do zapisu języków nubijskich używano alfabetu greckiego. Współcześni autorzy stosują zamiennie pismo arabskie, alfabet łaciński lub wywodzące się ze średniowiecza, pismo staronubijskie. Obecnie w Egipcie żyje około 3-4 milionów Nubijczyków; większość z nich kultywuje tradycje i język przodków (za: Minority Rights).
Egipt – język bedża
Język bedża to afroazjatycki język kuszycki używany przez lud Bedża, zamieszkujący tereny w północno-wschodnim Sudanie, południowo-wschodnim Egipcie oraz Erytrei. Liczbę jego użytkowników szacuje się na około 1,9 milionów osób (za: Encyclopedia Britannica).
Bedża ma bogaty system samogłosek i spółgłosek, z charakterystycznymi dźwiękami gardłowymi i zwartymi spółgłoskami. To język fleksyjny – stosuje różne końcówki do wyrażania przypadków gramatycznych, liczby, czasu i trybu. Współczesny bedża zawiera wiele słów pochodzenia arabskiego. Obecnie do jego zapisu używa się alfabetu łacińskiego lub pisma arabskiego.
Egipt – język angielski
Wiele wykształconych osób w Egipcie mówi w języku angielskim. Jest on nauczany w szkołach i używany w międzynarodowych firmach oraz do kontaktów z turystami. Większość znaków drogowych jest zapisana po arabsku i po angielsku, aby ułatwić obcokrajowcom poruszanie się po kraju. W Gizie wydawana jest anglojęzyczna gazeta Daily News Egypt.
Szukasz nowych pracowników, którzy doskonale uzupełniliby Twój międzynarodowy zespół? Znajomość języka arabskiego i angielskiego na wysokim poziomie to jeden z najważniejszych wymogów stawianych przez firmę? Przetestuj kandydatów za pomocą platformy Focus Audit Tool. To niezwykle szybki i efektywny sposób na poznanie ich poziomu językowego.
نفسي اشوفك قريب! (nefsy ashofak!)
Jeśli nie znasz języka arabskiego, ale masz już podstawy angielskiego lub francuskiego, przed wyjazdem do Egiptu warto je trochę odświeżyć. Kursy języka angielskiego i francuskiego prowadzone przez doświadczonych lektorów sprawią, że przypomnisz sobie dawno nieużywane zwroty i reguły gramatyczne. Z nami przełamiesz wreszcie barierę i zaczniesz mówić!
