Wykonanie tłumaczenia tekstu specjalistycznego naszpikowanego słownictwem technicznym to nie lada wyzwanie – nawet dla doświadczonego tłumacza. Z pomocą przychodzą różne techniki, których zastosowanie pomaga sprawdzić, czy tłumaczenie zostało wykonane poprawnie. Jedną z nich jest back translation.
Tłumaczenie odwrotne to metoda, którą można przyrównać do zabawy w głuchy telefon, podczas której wypowiedź powtarzana przez kolejnych uczestników coraz bardziej różni się od oryginału. Na czym dokładnie polega back translation? Kiedy warto zdecydować się na wykonanie przekładu odwrotnego? Jakich klientów ta metoda powinna szczególnie zainteresować? Jeśli jesteście ciekawi, to zapraszamy do zapoznania się z dalszą częścią artykułu.
Czym jest back translation?
Back translation, zwane również tłumaczeniem odwrotnym, tłumaczeniem zwrotnym lub retranslacją, to usługa weryfikacji jakości tłumaczenia i jego zgodności z oryginalnym tekstem. Polega ona na tym, że oryginalny tekst tłumaczy się na język docelowy, a następnie przetłumaczony tekst ponownie przekłada się na język oryginału. Na przykład, jeśli mamy dokument w języku polskim i chcemy zweryfikować jego tłumaczenie na język angielski, to zlecamy tłumaczowi ponowne przełożenie go na język polski. Kolejnym krokiem jest porównanie oryginału oraz nowego tłumaczenia, aby sprawdzić jakość i dokładność przekładu oraz odnaleźć wszystkie błędy w zakresie zastosowanego słownictwa. To pomaga w opracowaniu finalnej wersji tłumaczenia na język docelowy.
Kiedy warto wykonać back translation?
W niektórych krajach wykonanie back translation jest niezbędne. W Polsce przepisy nie wymagają od firm skorzystania z tej metody weryfikacji tłumaczenia, niemniej jest ona bardzo popularna. Z usługi back translation korzysta się przede wszystkim w przypadku tekstów specjalistycznych – między innymi medycznych, technicznych i prawniczych – by upewnić się, że w tłumaczeniu na pewno nie ma żadnych błędów ani przeinaczeń.
Oznacza to, że back translation jest powszechnie stosowane w branżach specjalistycznych, a usługę zlecają przede wszystkim firmy farmaceutyczne, instytucje prowadzące badania kliniczne, producenci urządzeń medycznych, zakłady wytwarzające skomplikowane urządzenia techniczne, a także kancelarie prawne. W praktyce na przekład odwrotny powinien zdecydować się każdy klient, który planuje opublikować tłumaczenie tekstu, w którym najmniejsza nieścisłość może prowadzić do poważnych konsekwencji – w przypadku ulotek dołączonych do leków albo instrukcji obsługi urządzeń drobna pomyłka lub niejasne sformułowanie w tekście może w końcu doprowadzić nawet do zagrożenia zdrowia i życia użytkownika.
Tłumaczenie zwrotne przydaje się również, jeśli w ogóle nie znamy języka obcego, na który został przetłumaczony tekst i nie jesteśmy w stanie nawet pobieżnie ocenić, czy zlecona przez nas usługa tłumaczenia została wykonana rzetelnie i starannie. Decydując się na back translation, w większym stopniu możemy kontrolować proces powstawania przekładu i samodzielnie ocenić pracę tłumacza.
W czym nie pomoże back translation?
Zlecając back translation, warto mieć świadomość, że choć ta metoda jest rzetelnym sposobem na weryfikację dokładności tłumaczenia, to ma swoje wady i nie zawsze będzie odpowiednim wyborem.
Przede wszystkim trzeba pamiętać, że przekład odwrotny nie będzie dokładną kopią oryginalnego dokumentu. Otrzymanie identycznego tekstu jest zwyczajnie niemożliwe, ponieważ każdy tłumacz może zastosować nieco inne słownictwo, szyk zdania albo struktury gramatyczne. Co więcej, back translation nie jest również usługą, która zastąpi redakcję i korektę, co oznacza, że w otrzymanym przekładzie wciąż mogą pojawić się drobne błędy językowe, niezgrabne sformułowania i literówki. Back translation ma na celu przede wszystkim odnalezienie i poprawienie poważnych błędów, które mogłyby wprowadzić w błąd czytelnika.
Back translation niekoniecznie sprawdzi się w przypadku treści marketingowych czy literackich. Podczas ich przekładania tłumacz może pozwolić sobie na większą kreatywność i swobodę w stosowanych środkach językowych, które wzbogacają tekst i sprawiają, że jest przyjemniejszy w odbiorze dla czytelnika, ale równocześnie mogą oddalać go od oryginału. W przypadku tekstu, który stwarza wiele możliwości interpretacji, back translation może nie spełnić swojej funkcji, dlatego warto zdecydować się raczej na klasyczną korektę i weryfikację oferowaną przez biuro tłumaczeń, z którym współpracujemy.
Warto również mieć na uwadze to, że jeśli oryginalny tekst zawiera błędy lub nie jest najwyższej jakości pod kątem zastosowanego stylu, to ani tłumaczenie, ani późniejsze tłumaczenie zwrotne tego nie naprawi, a otrzymany przekład prawdopodobnie nie będzie brzmiał dobrze.
Back translation – najczęściej zadawane pytania
Poniżej znajdziecie przygotowane przez nas odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania o metodę back translation.
Dlaczego tekst powstały w tłumaczeniu zwrotnym brzmi nienaturalnie?
Tłumaczenie odwrotne wykonuje się w specyficzny sposób – tłumacz stara się dokładnie oddać treść tekstu w języku docelowym. Z powodu tej dosłowności niektóre otrzymane w ten sposób teksty mogą wydawać się sztuczne, a ich brzmienie dalekie od naturalnego. Nie ma powodu do niepokoju – na tym etapie należy pominąć wszystkie wątpliwości dotyczące konstrukcji zdań czy stylu i skupić się wyłącznie na odnalezieniu wszystkich słów i zwrotów, których znaczenie może być mylące dla czytelnika.
Czy tłumaczenie odwrotne powinno być wykonane przez innego tłumacza?
Tak, back translation zwykle zostaje zlecone innemu tłumaczowi. Warto natomiast zdecydować się na tę usługę w obrębie tego samego biura tłumaczeń, które pracowało nad pierwszym przekładem.
Czy tłumacz powinien wiedzieć, że wykonuje back translation?
Niektórzy uważają, że tłumacz, który otrzymuje tekst, nie powinien być informowany, że przekłada go w ramach back translation, bo świadomość tego wpłynie na sposób jego pracy. Jak jednak wyjaśniliśmy już powyżej, tłumaczenie odwrotne wymaga specyficznego podejścia do przekładania tekstu, dlatego pracujący nad nim tłumacz przeważnie jest o tym informowany. Dzięki temu wie, że powinien skupić się na tym, by powstające back translation było jak najbardziej dosłowne.
Jakie są największe zalety metody back translation?
Największa zaleta tej metody to jej wysoka skuteczność w weryfikowaniu jakości przekładu oraz eliminowaniu błędów. Klienci decydujący się na nią cenią sobie również to, że umożliwia im wgląd i uczestniczenie w pracy nad powstawaniem tłumaczenia na każdym jej etapie.
Jakie są największe wady metody back translation?
Największą wadą metody back translation jest to, że jego wykonywanie znacząco wydłuża czas potrzebny na realizację zlecenia oraz oznacza dodatkowy koszt. Z tego powodu nie jest ono idealnym rozwiązaniem dla klientów, którym zależy na tym, by otrzymać gotowy przekład jak najszybciej. Jeśli nie chcesz zamawiać usługi back translation, ale wciąż zależy Ci na upewnieniu się, że otrzymane przez Ciebie tłumaczenie nie zawiera żadnych błędów, zachęcamy Cię do skorzystania z oferowanej przez nasze biuro tłumaczeń Skrivanek weryfikacji językowej, w czasie której doświadczony i odpowiednio dobrany weryfikator dokładnie sprawdzi Twój tekst.
Na co warto zwrócić uwagę podczas porównywania oryginalnego tekstu i tłumaczenia otrzymanego po wykonaniu back translation?
Gdy klient otrzyma już tekst przełożony w ramach usługi back translation, powinien zapoznać się z nim i porównać go z oryginałem. Warto najpierw wydrukować oba dokumenty – posiadanie papierowych wersji pomaga spojrzeć na teksty z nowej perspektywy i pozwala odpocząć nieco oczom od ekranów urządzeń elektronicznych. Następnie należy odnaleźć i zaznaczyć wszystkie błędy, a w przypadku wątpliwości skonsultować się z biurem tłumaczeń. Nie zapominajmy jednak, że obowiązek wykonania starannej korekty i weryfikacji spoczywa przede wszystkim na osobach pracujących nad tłumaczeniem, którzy zadbają o to, by finalna wersja tekstu była jak najwyższej jakości.
Czy wszystkie różnice pomiędzy oryginałem a przekładem odwrotnym wymagają poprawienia?
Nie. Skupiamy się na odnalezieniu błędów i niejasności, a nie różnic wynikających z odmienności języków. Jeśli w otrzymanym back translation znajdują się wyrażenia o tym samym znaczeniu co te występujące w oryginale, ale sformułowane za pomocą innych słów, to nie musimy zaznaczać ich do poprawy. Na przykład polski zwrot „Lek trzymać w miejscu niedostępnym dla dzieci”, który zostanie przetłumaczony na język angielski jako „Keep the medicine out of the reach of children”, może pojawić się w przekładzie zwrotnym jako „Lek przechowywać poza zasięgiem dzieci”. Zwrot został sformułowany przy użyciu innych słów, ale jego znaczenie pozostało niezmienione i jasne dla odbiorcy, więc nie wymaga poprawy.
Tłumaczenia ze Skrivankiem
Nasze biuro tłumaczeń Skrivanek oferuje nie tylko tłumaczenia zwykłe, uwierzytelnione, specjalistyczne i ustne w wielu kombinacjach językowych (w naszej ofercie znajdziecie między innymi niemiecki, farerski i japoński), ale również wiele usług zapewniających najwyższą jakość finalnego przekładu, w tym korektę językową, weryfikację oraz postedycję tłumaczenia maszynowego. Dbamy o to, by nasi klienci otrzymywali tekst najwyższej jakości. W razie jakichkolwiek pytań serdecznie zapraszamy do kontaktu z nami!
