Trudne słówko tygodnia: konstytucyjny kontra konstytutywny
Jak zwykle podstawą poprawnego użycia paronimów będzie uporządkowanie zakresu znaczeniowego. Konstytucyjny to przymiotnik wiążący się w pierwszej kolejności z „konstytucją” w sensie ustawy zasadniczej, określającej ustrój i strukturę państwa, kompetencje jego organów oraz prawa i obowiązki obywateli. Używany także w znaczeniu „zgodny z konstytucją” (por. Trybunał Konstytucyjny).
Drugie, dużo mniej rozpowszechnione znaczenie jest synonimem określenia „konstytucjonalny”. Tu wkraczamy w obszar biologii i medycyny, a słowo konstytucyjny oznaczać będzie taki, który ma związek z budową i stanem psychofizycznym organizmów żywych, ich cechami wrodzonymi („…na rozwój nałogu alkoholowego wpływają czynniki konstytucyjne/konstytucjonalne i środowiskowe…”).
Przymiotnika konstytutywny użyjemy również w dwóch kontekstach. Po pierwsze, prawnym, w znaczeniu „ustanawiający coś”, „powołujący coś do życia”, „nadający ważność”: „…rejestracja w księgach stanu cywilnego, jak to wynika z projektu rządowego, ma charakter konstytutywny i jest warunkiem uznania małżeństwa za zawarte…”. Konstytutywne akty prawne to więc niekoniecznie akty konstytucyjne (czyli zgodne z konstytucją)!
Słowa konstytutywny użyjemy także, mając na myśli zasadniczy składnik, nierozerwalny element całości, np. mówiąc o konstytutywnych elementach stosunku pracy, mamy na myśli cechy decydujące o tym, czy daną pracę można za takowy uznać.
