biuro tłumaczeń skrivanek

Słówko tygodnia – “wzorowy kontra wzorcowy”

wzorowy kontra wzorcowy

W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że wzorowy ma się do wzorcowego tak samo jak wzór do wzorca, warto jednak nieco uporządkować te pojęcia. Pierwszym skojarzeniem z przymiotnikiem wzorowy będzie dla wielu szkoła i ocena ze sprawowania na świadectwie. Wzorowy czyli: przykładny, mogący służyć za wzór do naśladowania, taki który nie wymaga żadnych korekt – idealny. Określenia tego możemy użyć oczywiście nie tylko w stosunku do osób (jak wzorowy uczeń albo wzorowy pracownik, który z takiego ucznia wyrasta), ale również rzeczy i stanów (np. wzorowe gospodarstwo rolne lub wzorowy porządek). Zgodnie z powyższym, w przykładach korpusowych znajdziemy więc i wzorowe osoby („Kazimierz Sprawiedliwy jest przedstawiany jako wzorowy monarcha oddany Kościołowi i Państwu…”) i wzorowe stany („Ania prowadzi bardzo ustabilizowany i wręcz wzorowy tryb życia.”) i wzorowe czynności/rzeczy („…strzał lidera Krakusa był po prostu wzorowy”). We wszystkich tych przypadkach możemy wzorować się (na kimś), czyli brać kogoś za wzór lub też wzorować (coś na czymś), czyli kształtować, np. nasze zachowanie według doskonałego modelu. Jak ma się do tego wszystkiego przymiotnik wzorcowy? Do pewnego stopnia pookrywa się on znaczeniowo z pierwszym ze słów (sklep wzorcowy rozumieć będziemy nie tylko jako sklep działający modelowo, ale również doskonale). W tym przypadku odwołujemy się jednak nie tyle do wzoru, co do wzorca (modelu, schematu). Nie chodzi więc nam o doskonałość (a w każdym razie nie tylko), ale o punkt odniesienia, pewien normatywny stan, wymagany standard. Warto przypomnieć sobie tu wiadomości z fizyki i tzw. wzorzec kilograma – w języku potocznym rozumiemy bowiem wzorcowość podobnie jak w metrologii: to co wzorcowe, ma odwoływać się do określonego modelu referencyjnego pozwalającego na porównanie. Z takim właśnie zastosowaniem tego terminu spotkamy się często w kontekście przepisów prawnych: „…minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, wzorcowy program zajęć dla jednostek organizacyjnych…”, „Ustawa mówi, że wzorcowy statut powiatu opracuje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji”

chatsimple
Privacy Preferences
When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in form of cookies. Here you can change your privacy preferences. Please note that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we offer.