Trudne słówko: ignorancja kontra indolencja
Jedna z najsłynniejszych paremii prawniczych brzmi: „Ignorantia iuris nocet” – nieznajomość prawa szkodzi. Niewątpliwie naszemu intelektualnemu wizerunkowi szkodzi również mylenie dzisiejszych pojęć, a także traktowania rzeczownika ignorancja jako swoistej pary do czasownika ignorować. Uporządkujmy więc naszą… (nie)wiedzę. Łacińska ignorantia to inaczej niewiedza, brak znajomości rzeczy. Stąd ignorancja jako określenie nieuctwa oraz pochodzące od niej słowa: rzeczownik „ignorant” – inaczej nieuk, człowiek bez podstawowych wiadomości na jakiś temat, czy przymiotnik „ignorancki” – będący dowodem na ignorancję. „…nadal nieuctwo, jak pół wieku temu, jest najlepszą przepustką do władzy […], każdy dzień przynosi nam dowody triumfu ignorancji, dętego ideologizowania i umysłowego prostactwa…”; „…jak twierdzi amerykański psycholog David Dunning – im większym ktoś jest ignorantem, tym bardziej jest przekonany o swojej wysokiej wartości…”.
Niewątpliwie dowodem ignorancji właśnie będzie używanie rzeczownika ignorancja w odniesieniu do sytuacji, w której jesteśmy lekceważeni, gdy nasze prośby lub przekazywane informacje pozostają bez echa. Innymi słowy, wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z ignorowaniem. Oto przykłady takiego właśnie błędnego zastosowania słowa. Wypowiedź w kontekście ruchu antyszczepionkowego: „…brak zaufania do lekarzy, całkowita ignorancja ich wskazań i zaleceń”. Opowieść o stosunkach damsko-męskich: „…zbywałem jej zaczepki całkowitą ignorancją”. Skarga na nierzetelną firmę: „W przypadku zgłoszeń wad całkowita ignorancja klienta…” Notabene, dwa ostatnie przykłady zawierają w sobie niezły ładunek komizmu: ona mnie zaczepia, a ja jestem kompletnym nieukiem; klient zgłasza reklamację, ale nie ma pojęcia, o czym mówi – bo taki właśnie sens został tu przekazany.
Wiele zabawnych wypowiedzi można również znaleźć w kontekście indolencji (łac. indolentia – nieczułość na ból). Indolencja to inaczej nieudolność, niedołęstwo i niezaradność, także bezsilność („…piłkarze wykazywali się wyjątkową indolencją strzelecką…”). I choć indolencja, np. władz może być przedmiotem krytyki, nie można krytykować błędów rzeczowych w prasie słowami: „Autor artykułu wykazał się wyjątkową indolencją”.
Poradnik języka polskiego część 2!
Zdobądź zbiorcze zestawienie słówek tygodnia wraz z objaśnieniem i poszerzaj swoją wiedzę z języka polskiego.
Wypełnij formularz, aby otrzymać link do poradnika na adres e-mail:
