Trudne słówko: idiolatria kontra idolatria
Miłośnicy paronimów uwielbiają takie zestawienia – słowa, które różni zaledwie jedna litera i które tak łatwo pomylić. Tym razem w ogóle będzie o uwielbieniu, tyle że jego obiekty będą dość odmienne.
Z jednej strony mamy idiolatrię. Przedrostek greckiego pochodzenia, czyli idio wskazuje zawsze na coś własnego, osobistego lub też pochodzącego z wewnątrz. Nawiasem mówiąc, stąd właśnie słowo idiom, czyli coś nieprzetłumaczalnego dosłownie na inne języki, bo właściwego tylko jednemu z nich. Latria to z kolei oddawanie czci boskiej lub kult (od greckiego słowa latreia oznaczającego pierwotnie służbę).
Co otrzymujemy w efekcie takiego złożenia? Oddawanie czci należnej bóstwom… samemu sobie, czyli nic innego jak samouwielbienie. Innymi słowy, idiolatria to brak jakiegokolwiek krytycyzmu w stosunku do własnych wad czy też podejmowanych decyzji i działań – samozachwyt.
O ile idiolatria nie jest niczym groźnym, co najwyżej irytującym dla otoczenia, przeciwnie ma się sprawa z idolatrią. W kontekście religijnym idolatria jest bowiem uważana za grzech. Sam idol (od greckiego eidolon – widmo, obraz) nie oznaczał kiedyś bowiem dzisiejszego „bożyszcza tłumów”, ale wyobrażenie bądź symbol bóstwa (pogańskiego). Idolatria jest więc kultem idoli, czyli oddawaniem czci przedmiotom stanowiącym wyobrażenie bóstw (przede wszystkim posągom, ale także obrazom), choć bez nadawania im cech ponadnaturalnych.
Bardziej ogólnie idolatria to przedkładanie jakichkolwiek spraw ziemskich (władzy, przyjemności) ponad wiarę. Synonimem idolatrii będzie więc bałwochwalstwo, innym określeniem idola (w językach słowiańskich) jest bowiem… bałwan. Choć słowo to znajdziemy przede wszystkim w poważnych rozważaniach na temat religii, bywa, że spotkamy je na gruncie rozważań o codzienności.
Oto jak jeden z prawicowych portali wyrażał troskę o duchowość kibiców przed mistrzostwami świata w piłce nożnej: „Rozpoczął się Mundial. Dla większości entuzjastów piłki nożnej to najważniejsze wydarzenie. Warto jednak zastanowić się, czy przedkładając mecze nad wiele codziennych spraw, nie przekraczamy granicy idolatrii?”.
Poradnik języka polskiego część 2!
Zdobądź zbiorcze zestawienie słówek tygodnia wraz z objaśnieniem i poszerzaj swoją wiedzę z języka polskiego.
Wypełnij formularz, aby otrzymać link do poradnika na adres e-mail:
