Mirëmëngjes!
Co łączy zdania „Wszędzie dobrze, gdzie nas nie ma” i „There’s no place like home”? Wydawałoby się, że nie mogą być od siebie bardziej odległe. Oba jednak stanowią przysłowia, czyli krótkie zdania pochodzące m.in. z tradycji ludowej i kultury, które wyrażają jakąś ogólną myśl i są często powtarzane. Zwykle powstają one anonimowo i przekazuje się je z pokolenia na pokolenie.
Najstarsze przysłowia powstawały już w starożytności w Grecji i Rzymie. Znalazły swoje miejsce również w Piśmie Świętym – przede wszystkim w Księdze Przysłów.
Wiele bardzo starych przysłów występuje w kilku językach. To na przykład:
- pol. apetyt rośnie w miarę jedzenia, ang. appetite comes with eating, hiszp. el apetito, comiendo se llama, fr. l’appétit vient en mangeant
- łac. homo homini lupus, pol. człowiek człowiekowi wilkiem, fr. l’homme est un loup pour l’homme, ang. man is to man a wolf, hiszp. el hombre es el lobo del hombre
- łac. amor caecus, pol. miłość jest ślepa, ang. love is blind, fr. l’amour est aveugle, hiszp. el amor es ciego.
Jak chodzi o polskie przysłowia, to pierwszy odkryty zapis pochodzi prawdopodobnie z początku XV w. i było to zdanie zapisane częściowo po polsku, a częściowo po łacinie: „Quando się łyka drą, tunc ea drzy”, co można przetłumaczyć jako „Kiedy się łyka drą, wtedy je drzyj”. Odwołuje się ono do butów z łyka lipowego, które wtedy nosili chłopi.
Polskich przysłów jest bardzo dużo, przywołajmy więc kilka najbardziej znanych:
- darowanemu koniowi w zęby się nie zagląda
- indyk myślał o niedzieli, a w sobotę łeb mu ścięli
- ten się śmieje, kto się śmieje ostatni
- mądry Polak po szkodzie
- nie od razu Kraków zbudowano
- Polak, gdy głodny, to zły
- bez pracy nie ma kołaczy
- konia kują, żaba nogę podstawia
- wyszedł na tym jak Zabłocki na mydle
- Święty Józef kiwnie brodą, idzie zimno na dół z wodą
- kwiecień plecień wciąż przeplata, trochę zimy, trochę lata.
Więcej przykładów polskich przysłów znajdziesz w artykule na naszej stronie.
Proverbs znajdziemy również w języku angielskim. Z niego możemy dowiedzieć się, że:
- An apple a day keeps the doctor away. – Jedz codziennie jedno jabłko i lekarza widuj rzadko.
- A sound mind in a sound body. – W zdrowym ciele zdrowy duch.
- Time heals all wounds. – Czas leczy rany.
- Opportunity makes a thief. – Okazja czyni złodzieja.
- Speech is silver, silence is golden. – Mowa jest srebrem, milczenie złotem.
- The grass is always greener on the other side. – Wszędzie dobrze, gdzie nas nie ma.
Czy masz jakieś swoje ulubione przysłowie? A może ciekawą informację na temat przysłów w innych językach? Daj mi znać!
Prettige dag!
Fot. AI
