Trudne słówko: pragmatyk kontra pragmatysta
Pragmatyk to inaczej realista, osoba, którą cechuje trzeźwe myślenie i racjonalny ogląd sytuacji. „Próbuje przedstawiać się jako polityk dążący do zasypania historycznych podziałów określających kształt polskiej sceny politycznej, pragmatyk i człowiek politycznie niezależny, chociaż wyrastający z obozu postkomunistycznego”. Podejście pragmatyczne to zatem postawa odwołująca się do faktów oraz logicznych związków przyczynowo-skutkowych. W dziedzinie prawa funkcjonowało kiedyś z kolei określenie „sankcja pragmatyczna” oznaczające dekret monarchy ustanawiający prawa zasadnicze i nienaruszalne, regulujący ważne sprawy państwowe.
Z terminem tym wiąże się również pojęcie pragmatyki służbowej oznaczające normy dla praw, obowiązków i zasad postępowania pracowników służby państwowej – urzędników. „Prezes NBP jest przełożonym wszystkich pracowników NBP. Prawa i obowiązki pracowników NBP określa Kodeks pracy i pragmatyka służbowa określona odrębną ustawą”. W językoznawstwie z kolei pragmatyka to obszar badania stosunków, jakie zachodzą w procesie komunikacji pomiędzy znakami słownymi a osobami je wypowiadającymi lub słuchaczami wypowiedzi – to, w jaki sposób przebiegają rozumienie i interpretacja wypowiedzi w zależności od kontekstu. Pragmatysta to z kolei zwolennik konkretnego kierunku filozoficznego, a mianowicie pragmatyzmu.
Pragmatyzm zaś to podejście relatywistyczne, w którym za kryterium prawdy uznaje się użyteczność. Innymi słowy, to, czy dane twierdzenie lub zdanie jest prawdziwe, zależy od tego, jaki praktyczny skutek wywiera. „…miał odwagę wprowadzić amerykańską filozofię na forum światowej dyskusji, że postawił pragmatystów obok europejskich filozofów tej miary, co Nietzsche i Heidegger, i że pokazał antycypację myśli pragmatycznej w stosunku do francuskiego postmodernizmu”. De facto jednak termin pragmatyzm można również rozumieć w sposób bardziej ogólny, tj. jako postawę realistycznej oceny rzeczywistości i skłonność do podejmowania wyłącznie takich działań, które będą skuteczne. W tym sensie więc pragmatyzm to także postawa życiowa pragmatyka. „Młodzi zarzucają starszemu pokoleniu zbytni pragmatyzm życiowy, obumieranie uczuć, odejście od ideałów i powszechny konformizm; poszukują autentyzmu, możliwości sprawdzenia swej kondycji i związków opartych na szczerych emocjach”.
Poradnik języka polskiego!
Zdobądź zbiorcze zestawienie słówek tygodnia wraz z objaśnieniem i poszerzaj swoją wiedzę z języka polskiego.
Wypełnij formularz, aby otrzymać link do poradnika na adres e-mail:
