Haruki Murakami to obecnie jeden z najpopularniejszych pisarzy na świecie. Jego książki rozchodzą się w milionach egzemplarzy i stanowią inspirację dla innych artystów. On sam jest laureatem wielu prestiżowych nagród literackich.
Twórczość Harukiego Murakamiego od lat jest ceniona przez czytelników z całego świata, ponieważ odwołuje się do uniwersalnych pragnień i niepokojów człowieka. W tym artykule przyjrzymy się postaci kultowego pisarza oraz cytatom z jego najbardziej znanych powieści.
Kim jest Haruki Murakami?
Haruki Murakami urodził się 12 stycznia 1949 w Kioto, lecz dorastał w Kobe. Jest pisarzem, eseistą i tłumaczem literatury amerykańskiej. Jego rodzice wykładali literaturę japońską. Murakami wyrastał na amerykańskich powieściach, od dziecka kochał też jazz. Studiował teatrologię na Uniwersytecie Waseda. Przez siedem lat prowadził klub jazzowy „Peter Cat” w Tokio razem ze swoją żoną Yoko. Jego pasją jest bieganie, regularnie bierze udział w maratonach.
Twórczość Harukiego Murakamiego
Murakami zadebiutował w wieku trzydziestu lat powieścią Słuchaj pieśni wiatru, za którą otrzymał Nagrodę Literacką Gunzō. Wraz z dwoma jego następnymi książkami, Flipperem roku 1973 i Przygodą z owcą, tworzy ona tak zwaną Trylogię Szczura. Następne publikacje Murakamiego, Koniec świata i Hard-boiled Wonderland, Tańcz, tańcz, tańcz oraz Na południe od granicy, na zachód od słońca przyniosły mu sławę na Zachodzie, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, ale to Norwegian Wood, jedna z nielicznych powieści realistycznych w dorobku Murakamiego, odniosła oszałamiający sukces.
W 1991 roku pisarz zdecydował się na przeprowadzkę do Stanów Zjednoczonych, gdzie pracował na Uniwersytecie Princeton i na Uniwersytecie Williama Howarda Tafta. Wrócił do ojczyzny cztery lata później, po trzęsieniu ziemi w Kobe i zamachu terrorystycznym w tokijskim metrze. Niedługo później ukazała się kolejna powieść Murakamiego, Kronika ptaka nakręcacza, wysoko oceniona przez krytyków. Po niej wydane zostały kolejne książki Murakamiego: Sputnik Sweetheart, Kafka nad morzem, Po zmierzchu, 1Q84, Bezbarwny Tsukuru Tazaki i lata jego pielgrzymstwa oraz Śmierć Komandora. Murakami jest również autorem kilku zbiorów opowiadań.
Książki Murakamiego sprzedały się w milionach egzemplarzy i przetłumaczono je na przeszło pięćdziesiąt języków. Murakami jest również laureatem prestiżowych nagród literackich, między innymi Nagrody Franza Kafki, Nagrody Asahi i Nagrody Literackiej Yomiuri.
Tym, co wyróżnia Murakamiego, jest jego niezwykły styl literacki. On sam przyrównuje pisanie do snów. Światy, które kreuje na kartach swoich powieści, są surrealistyczne i przepełnione symbolami. Bohaterowie dzieł Murakamiego to wrażliwi obserwatorzy otaczających ich niezwykłości, mówiący o samotności, zranionych uczuciach, zagubieniu. Nic więc dziwnego, że twórczość Murakamiego skradła serca czytelników z całego świata.
Cytaty z książek Harukiego Murakamiego
Kafka nad morzem
Tłumaczenie: Anna Zielińska-Elliott, Warszawa 2007.
„Wspomnienia ogrzewają człowieka od środka. Ale jednocześnie siekają go gwałtownie na kawałki”.
„Człowiek powinien zostawiać za sobą wyłącznie ślady stóp i zabierać tylko wspomnienia”.
„Posiadanie rzeczy symbolizującej wolność może dawać więcej szczęścia niż posiadanie wolności”.
„Wszyscy ciągle tracimy różne ważne dla nas rzeczy – mówi, gdy telefon milknie. – Ważne okazje, możliwości, doznajemy uczuć, których nie da się odwrócić. Na tym między innymi polega znaczenie życia”.
„Ciasnota umysłowa, brak wyobraźni i nietolerancja są jak pasożyty. Zmieniają właściciela, zmieniają kształt i żyją wiecznie”.
„[…] może prawie nikt na świecie nie pragnie wolności. Ludzie tylko myślą, że jej pragną. To wszystko iluzja. Gdyby naprawdę dano im wolność, większość nie wiedziałaby, co począć. Lepiej to zapamiętaj. Ludzie w rzeczywistości lubią niewolę”.
„Człowiek potrzebuje miejsca, do którego mógłby należeć. Mniej lub bardziej”.
„Często się zdarza, że dopiero przyszłość pokazuje nam, ile coś było warte”.
„Trudno jest mówić o naprawdę ważnych rzeczach”.
„Proszę pana, świat się zmienia z dnia na dzień. Codziennie o odpowiedniej godzinie nadchodzi świt. Ale to już nie jest ten sam świat co poprzedniego dnia. Ani pan nie jest ten sam co wczoraj”.
„Wiele osób uważa, że kot ma bardzo lekkie życie, przez cały dzień wygrzewa się na słońcu, nie musi pracować, ale kocie życie wcale nie jest sielanką. Koty to małe, bezsilne stworzenia, które łatwo zranić”.
„Człowiek nie wybiera losu, to los wybiera człowieka”.
„Często zdarza się, że dzieci przytłoczone koniecznością ciągłego wykonywania konkretnych zadań, jakie się przed nimi stawia, tracą charakterystyczne dla dzieciństwa szczere wzruszenia i radość z osiągnięć”.
„Gwałtowne uczucia targające ludźmi są zazwyczaj indywidualne i negatywne”.
„Jeżeli masz wrażenie, że ciągle przepowiadam tylko złe rzeczy, to dlatego, że jestem rozsądnym realistą. Uogólniam i dedukuję. I to wszystko brzmi jak złe przepowiednie. A to z tego powodu, że otaczająca nas rzeczywistość składa się ze złych przepowiedni, które się sprawdziły”.
„Zaciągnięcie się do wojska to najlepszy sposób na bezproblemowe rozstanie z dziewczyną”.
„Jak masz głupio myśleć, lepiej odpocznij”.
„Każdy zakochany człowiek poszukuje straconej części samego siebie”.
„Chyba lepiej za bardzo nie liczyć na to, że odległość załatwi sprawę”.
„Jeżeli talent to rodzaj naturalnej energii, to być może znajduje sobie jakieś ujście i się ulatnia”.
„Artysta to człowiek, który ma kwalifikacje do pomijania zbędnych dłużyzn”.
„Nie można patrzeć zbyt daleko przed siebie. Jak człowiek patrzy zbyt daleko przed siebie, przestaje uważać pod nogi i często się przewraca. Ale nie należy też zbyt dokładnie patrzeć pod nogi. Jeśli nie patrzy się przed siebie, można na coś wpaść. Dlatego trzeba patrzeć przed siebie, ale niezbyt daleko, i robić wszystko jak należy, trzymając się kolejności. To jest najważniejsze. W każdym przypadku”.
„Ja lubię dziwaków, Raczej trudno zaufać komuś, kto na takim świecie umie zwyczajnie wyglądać i normalnie żyć”.
„Jedna wojna wyrasta z drugiej. Chłepcze krew rozlaną przemocą, żywi się ciałem zranionym przemocą i rośnie”.
„Człowiekowi potrzebne jest miejsce, do którego może wrócić”.
Norwegian Wood
Tłumaczenie: Dorota Marczewska i Anna Zielińska-Elliott, Warszawa 2006.
„Nikt nie lubi samotności. Ja tylko nie próbuję się z nikim na siłę zaprzyjaźniać. To prowadzi do rozczarowań”.
„Śmierć nie jest przeciwieństwem życia, a jego częścią”.
„Chciałam się zakochać w kimś przystojniejszym, ale zakochałam się w tobie. Nic na to nie poradzę”.
„Nasza normalność polega na tym, że zdajemy sobie sprawę z własnej nienormalności”.
„Wszyscy jesteśmy niedoskonałymi ludźmi żyjącymi na niedoskonałym świecie. Życie nie polega na mierzeniu wszystkiego linijką i kątomierzem, żeby bilans się zgadzał jak na rachunku bankowym”.
„Możesz mi robić, co chcesz, tylko nie rań mi serca. Do tej pory wiele przecierpiałam, już więcej nie chcę. Chcę być szczęśliwa”.
„Nawet bez naszego udziału wszystko ułoży się tak, jak ma się ułożyć, i choćby człowiek nie wiem jak się starał, prędzej czy później ktoś zostanie zraniony. Takie jest życie”.
„Żadna prawda nie może uleczyć smutku po stracie ukochanej osoby. Nie może go uleczyć żadna prawda, żadna uczciwość, żadna siła, żadna dobroć. Przeżywszy ten smutek w pełni, możemy się jedynie czegoś z niego nauczyć, lecz to, czego się nauczymy, wcale nam się nie przyda, kiedy nadejdzie następny, niemożliwy do przewidzenia smutek”.
„Mam już taki charakter, że aby coś zrozumieć, muszę najpierw spróbować to zepsuć”.
„Jeżeli czytasz to samo, co inni ludzie, potrafisz myśleć tylko tak jak oni”.
„Ostatnio ciągle tak jest. Staram się coś powiedzieć, ale do głowy przychodzą mi tylko nieodpowiednie słowa albo całkowicie różne od tych, które mam na myśli. Próbuję sama się poprawić, lecz wychodzi tylko gorzej. Tracę wątek. Tak jakbym była rozszczepiona na dwie i sama ze sobą bawiła się w berka. Pośrodku jest wielki słup i gonimy się wokół niego. Tamta druga ja zawsze zna właściwe słowa, lecz ta ja nigdy nie może tej drugiej złapać”.
„Dla pewnego rodzaju ludzi miłość zaczyna się od czegoś zupełnie drobnego, od głupstwa. Albo nie zaczyna się wcale”.
Po zmierzchu
Tłumaczenie: Anna Zielińska-Elliott, Warszawa 2007.
„Jest duża różnica między robieniem czegoś dobrze a robieniem czegoś naprawdę twórczo”.
„Pamięć to coś naprawdę dziwnego. Szufladki ma wypchane kompletnie nieprzydatnymi, bezsensownymi rzeczami. A człowiek zapomina jedną po drugiej te ważne, naprawdę potrzebne”.
„Wchłaniając muzykę całym sercem, nagle fizycznie coś w sobie poruszasz, a jednocześnie tak samo poruszasz coś w słuchaczu. Czyli tworzy się taki wspólny stan. Chyba o to chodzi”.
„Są na świecie rzeczy, które można robić tylko samemu, i inne, które da się zrobić tylko we dwójkę. Ważne jest, żeby je właściwie połączyć”.
„Wszelkie informacje obracają się w nicość, świadomość miejsca jest odebrana, znaczenie rozpada się na kawałki, światy są oddzielane, aż pozostaje jedynie pozbawiona zmysłów cisza”.
„Słuchaj, życie nie dzieli się po prostu na rzeczy ponure i wesołe. Pośrodku jest pośrednia strefa cienia. Zdrowy intelekt opiera się na uświadomieniu sobie i zrozumieniu etapu cienia. A osiągnięcie zdrowego intelektu wymaga odpowiedniego czasu i wysiłku”.
„Jeżeli chce się czegoś naprawdę dowiedzieć, trzeba za to zapłacić pewną cenę”.
„Jej oczy, jak szare chmury odbijające się na spokojnej powierzchni jeziora, mają kolor samotności”.
„Może ludzie używają wspomnień jako paliwa do życia. To, czy dane wspomnienie jest ważne czy nie, nie ma znaczenia dla utrzymania się przy życiu. To tylko paliwo. Czy to reklamowe wkładki w gazetach, czy książki filozoficzne, czy nieprzyzwoite zdjęcie, pęk banknotów po dziesięć tysięcy jenów – jeśli ich użyć na podpałkę, z punktu widzenia ognia wszystkie stają się takim samym papierem”.
„Moje życiowe motto. Chodź powoli i pij dużo wody”.
„Zdaje nam się zwykle, że mamy solidny grunt pod nogami, ale coś niewielkiego może spowodować, że spadniemy aż na sam dół. I jak się raz spadnie, to koniec. Już się nie da wrócić. Pozostaje tylko żyć samotnie w tym mrocznym świecie na dole”.
„Myślę, że z czasem po trochu zbudowałam sobie jakby własny świat. I kiedy jestem w nim sama, jest mi nieco lżej na duszy. Ale fakt, że musiałam sobie taki świat zbudować, świadczy o tym, że jestem słabym człowiekiem, którego łatwo zranić. I ten mój świat w oczach innych ludzi jest bezwartościowy, nieważny. Jak domek z kart, który może znieść każdy silny podmuch”.
Sputnik Sweetheart
Tłumaczenie: Aldona Możdżyńska, Warszawa 2003
„Należy zaakceptować rzeczy, które trudno zrozumieć, i już do nich nie wracać”.
„A więc to tak wygląda nasze życie. Nieważne, jak ogromna i straszna była strata, jak ważna rzecz, którą nam skradziono – wyrwano wprost z rąk – nawet jeżeli nas to całkowicie zmieniło, jeżeli pozostała z nas tylko wierzchnia warstwa skóry, nadal żyjemy tak samo – w milczeniu. Coraz bardziej zbliżamy się do kresu czasu, żegnamy z życiem, które zostaje w tyle za nami. Powtarzamy, często dość pomysłowo, niekończące się codzienne czynności. Za nami jest już tylko uczucie niezmierzonej pustki”.
„Zrozumienie to jedynie suma nieporozumień”.
„W marzeniach nie musisz ustanawiać żadnych podziałów. Żadnych. Granice nie istnieją. Tak więc w marzeniach kolizje prawie się nie zdarzają. A nawet jeżeli, to nie bolą. Rzeczywistość jest inna. Rzeczywistość kąsa”.
„Dlaczego ludzie muszą być tak samotni? Jaki to ma sens? Na tym świecie żyją miliony ludzi; każdy z nich tęskni, szuka spełnienia u innych, a jednak się izoluje. Dlaczego? Czy Ziemia powstała tylko po to, by pielęgnować ludzką samotność?”
„Bo Ziemia nie po to z takim trudem krąży wokół Słońca, by ludzie beztrosko się na niej bawili”.
„Ostatecznie przypominamy samotne bryły metalu krążące po osobnych orbitach. Z oddali wyglądamy jak piękne spadające gwiazdy, które jednak w rzeczywistości są więzieniami, gdzie każda z nas tkwi zamknięta samotnie, zmierzając donikąd. Kiedy przecinają się orbity tych satelitów, możemy się spotkać. Może nawet otworzyć przed sobą serca. Ale tylko na krótką chwilę. Już w następnej pogrążamy się w absolutnej samotności. Dopóki nie spłoniemy i nie obrócimy się w nicość”.
„Usuń z niedoskonałego życia wszystko, co nie ma sensu, a utraci ono nawet swą niedoskonałość”.
„Skończyło się na tym, że we wczesnej młodości zacząłem kreślić niewidzialną granicę między sobą a innymi ludźmi. Nieważne, z kim miałem do czynienia, zawsze zachowywałem pewien dystans, starannie obserwując nastawienie ludzi, więc nie mogli się do mnie zbliżyć. Nie przyjmowałem zbyt łatwo tego, co mówili mi inni. Moją jedyną pasją była muzyka i książki. Jak się pewnie domyślacie, wiodłem życie samotnika”.
„Widzieliście kiedyś postrzelonego, który nie krwawił?”
Tańcz, tańcz, tańcz
Tłumaczenie: Anna Zielińska-Elliott, Warszawa 2005.
„Przyjaźń to samoistne zjawisko, które nie wymaga pośrednictwa osób trzecich”.
„Potrzeby są sztucznie tworzone. Nie rodzą się same, są fabrykowane. Stwarza się iluzję, że potrzebne jest coś , co wcale nie jest potrzebne. To proste wystarczy stwarzać iluzję”.
„Gdy ma się dużo do powiedzenia, najlepiej mówić po trochu”.
„Na świecie nie ma nieporozumień. Są tylko różnice zdań”.
„Przyciągamy się wzajemnie i oddalamy bardzo naturalnie, jak planety zawieszone w ciemnej przestrzeni kosmosu”.
„Przybywa przeszłości i ubywa przyszłości. Ubywa możliwości i przybywa żalów”.
Kronika ptaka nakręcacza
Tłumaczenie: Anna Zielińska-Elliott, Warszawa 2004
„Lecz nie ma na świecie nic równie okrutnego, jak poczucie opuszczenia wywołane tym, że nie ma się na co czekać”.
„Jak się człowiek przyzwyczai, że nie dostaje tego, czego pragnie, to stopniowo sam nie wie już, czego naprawdę chce”.
„Aby oszukać innych, trzeba najpierw oszukać samego siebie”.
„Mam wrażenie, że ludzie jeden po drugim spadają z krawędzi świata, do którego należę. Wszyscy idą ciągle w tamtą stronę i nagle znikają”.
Bezbarwny Tsukuru Tazaki i lata jego pielgrzymstwa
Tłumaczenie: Anna Zielińska-Elliott, Warszawa 2013.
„[…] życie to naprawdę zawracanie głowy”.
„Może i jestem pozbawionym treści, jałowym człowiekiem, myślał. Ale może właśnie dlatego niektórzy, choć na krótki czas, znaleźli sobie we mnie przystań. Tak samo jak ptaki aktywne nocą znajdują sobie na jakimś opuszczonym strychu bezpieczne miejsce na odpoczynek w ciągu dnia. Prawdopodobnie spodobała się im ta pusta, mroczna i cicha przestrzeń. A skoro tak, być może powinienem cieszyć się, że mam w sobie próżnię”.
„Są granice tego, co można zrobić dla drugiego człowieka”.
„Można ukryć wspomnienia, ale nie da się zmienić historii”.
„Kiedy człowiek jest naprawdę zraniony, nie może znaleźć słów”.
„Zasadniczo żyjemy w czasach obojętności, a otacza nas taka wielka ilość informacji o i innych osobach. Jak się chce, można je łatwo zgromadzić. A mimo to naprawdę mało wiemy o ludziach”.
„Serce jest jak nocny ptak. Spokojnie na coś czeka, a kiedy to nadchodzi, leci prosto w tamtym kierunku”.
„W życiu są rzeczy zbyt skomplikowane, by je wyjaśnić w jakimkolwiek języku”.
„Ludzie, którym odebrano wolność, zawsze zaczynają kogoś nienawidzić”.
Koniec Świata i Hard-boiled Wonderland
Tłumaczenie: Anna Horikoshi, Warszawa 1998.
„Poza tym jest na świecie taki rodzaj smutku, którego nie można wyrazić łzami. Nie można go nikomu wytłumaczyć. Nie mogąc przybrać żadnego kształtu, osiada cicho na dnie serca jak śnieg podczas bezwietrznej nocy”.
„Czy to geniusz, czy głupiec, nikt nie może zamknąć się we własnym świecie. Ani pod ziemią, ani otoczywszy się wysokim murem. Zawsze komuś uda się wedrzeć do środka”.
„Działanie bez celu, wysiłek bez efektów, droga donikąd – czyż to nie piękne? Nikogo nie można w ten sposób zranić. Nikt tu nikogo nie prześcignie. Nie ma wygranej ani przegranej”.
„Otwórz serce. Nie jesteś więźniem. Jesteś ptakiem, który pragnie snów”.
Cytaty Murakamiego – skarbnica złotych myśli
W dziełach Harukiego Murakamiego odnajdziemy wiele stwierdzeń, które trafnie opisują rzeczywistość i mogą posłużyć jako złote myśli, a także stać się źródłem inspiracji. Zachęcamy do sięgnięcia po poszczególne pozycje tego autora i zapoznanie się w pełni z jego twórczością – z pewnością będzie to ciekawe doświadczenie.
