Podjąłeś niedawno decyzję o założeniu własnej działalności gospodarczej? Gratulujemy! Jesteśmy pewni, że praca na swoim przyniesie Ci wiele satysfakcji. Na początku czeka Cię jednak wiele przygotowań. Zastanawiasz się, od czego zacząć? Od stworzenia biznesplanu!
Dobry biznesplan pomoże Ci w osiągnięciu sukcesu na początku działalności lub w pierwszych fazach jej rozwoju. Dzięki niemu sprecyzujesz cele oraz określisz przybliżony czas ich realizacji. Dokument ten jest niezbędny, jeśli planujesz uzyskać dotację lub dofinansowanie. Nie wiesz, jak napisać biznesplan? Zachęcamy do zapoznania się z naszym poradnikiem.
SPIS TREŚCI
Czym jest biznesplan?
W pierwszych momentach prowadzenia własnej działalności gospodarczej wypełnia Cię optymizm i pozytywne nastawienia. Te naturalne odczucia powodują, że Twój osąd sytuacji może ulec zaburzeniu. Cele zaczynają bardziej przypominać pobożne życzenia, a ryzyko zamienia się w niedogodność, która nie wydaje się groźna. Takie podejście może okazać się zgubne dla nowo otwartej firmy. Dlatego, zanim zaczniesz sen o sukcesie, sporządź biznesplan, czyli jasno określoną koncepcję rozwoju firmy.
Biznesplan pozwoli przewidzieć różne sytuacje i przygotować odpowiednie scenariusze (zarówno te optymistyczne, jak i bardziej pesymistyczne). Pomoże także trzymać się obranej ścieżki rozwoju w trudniejszych momentach. W dokumencie powinny się znaleźć przede wszystkim cele przedsiębiorstwa (zarówno krótko-, jak i długoterminowe), opis świadczonych usług lub sprzedawanych produktów, plan finansowy, strategia marketingowa, analiza rynku i środków, którymi dysponujemy.
Czemu służy biznesplan?
Biznesplan pozwala uporządkować informacje i spojrzeć na nasz projekt z boku. Patrząc na informacje zapisane na papierze, możesz jeszcze raz przemyśleć, czy idea ma szansę osiągnięcia sukcesu, czy trzeba poddać ją pewnym modyfikacjom. Dokument pozwala także na zaprezentowanie pomysłu innym osobom, które mogą udzielić Ci cennych rad na początek działalności. Nie rezygnuj z pisania biznesplanu – nawet najlepszy pomysł na biznes może okazać się porażką bez odpowiedniego planu działania.
Zakładanie własnej działalności gospodarczej często wymaga znalezienia dodatkowego źródła finansowania. Może to być kredyt w banku, dofinansowanie z urzędu pracy lub gminy czy pomoc inwestora. Wówczas stworzenie biznesplanu nie jest opcją, ale koniecznością. Zazwyczaj takie instytucje dysponują własnym wzorem dokumentu lub konkretnymi wymogami, które musi on spełnić. Nie zapomnij zapoznać się z nimi zawczasu.
Jeśli tworzysz biznesplan z myślą o pozyskaniu dofinansowania, powinieneś szczególnie przyłożyć się do jego wykonania. To jedyna szansa na udowodnienie, że Twój pomysł ma szansę na sukces. Jesteśmy pewni, że stworzenie takiego dokumentu po polsku nie będzie dla Ciebie problemem – w końcu wierzysz w powodzenie swojego projektu. Jeśli jednak potrzebujesz przełożyć biznesplan na inny język, pozwól, aby profesjonalny tłumacz języka angielskiego, niemieckiego lub francuskiego zrobił to za Ciebie.
Co powinien zawierać profesjonalny biznesplan?
Niestety nie ma jednego idealnego wzoru biznesplanu. Jego wygląd zależy od branży i specyfiki samego projektu. Można jednak wyodrębnić kilka punktów, które powinny obowiązkowo znaleźć się w tego typu dokumencie:
- Streszczenie przedsięwzięcia
- Charakterystyka przedsiębiorstwa
- Opis usług i produktów
- Analiza finansowa
- Analiza rynku i konkurencji
- Strategia marketingowa i sprzedażowa
- Zarządzanie firmą i pracownicy
- Harmonogram i wizja rozwoju
Streszczenie przedsięwzięcia
Streszczenie biznesplanu to swoista wizytówka przyszłej działalności gospodarczej. Z tego powodu powinno ono zawierać wszystkie najważniejsze informacje. Jego zadaniem jest przekonanie czytelnika (np. przyszłego inwestora), że firma ma potencjał na sukces. Zaleca się, aby sporządzenie tej części zostawić na sam koniec pisania dokumentu.
Streszczenie przedsięwzięcia to podsumowanie najważniejszych informacji zawartych w dokumencie. Powinny się w nim znaleźć przede wszystkim: nazwa przedsiębiorstwa i nazwiska jego właścicieli, cel opracowania biznesplanu, koncepcja rozwoju firmy, krótki opis oferowanego produktu lub usługi, prognozy finansowe i (jeśli to Cię dotyczy) plan wykorzystania środków inwestycyjnych.
Ten punkt powinien być zwięzły i konkretny. Jego sporządzenie może okazać się trudnym zadaniem, ponieważ trzeba w nim zawrzeć dużo informacji. Zaleca się, aby streszczenie biznesplanu pisać tak, żeby czytelnik mógł się z nim zapoznać w 5 do 10 minut.
Charakterystyka przedsiębiorstwa
W charakterystyce przedsiębiorstwa należy zawrzeć najważniejsze informacje o samej działalności. Warto ją przygotować zarówno dla dopiero powstającej firmy, jak i takiej, która istnieje na rynku już od pewnego czasu. Nie rozpisuj się zbytnio, ale pamiętaj, że w tym punkcie powinny się znaleźć takie dane jak:
- doświadczenie zawodowe właściciela,
- nazwa przedsiębiorstwa,
- adres i obszar działania firmy,
- informacje kontaktowe,
- rodzaj działalności,
- forma organizacyjno-prawna,
- cele przedsiębiorstwa,
- wizje firmy w przyszłości.
Jeśli Twoje przedsiębiorstwo istnieje już od pewnego czasu, a biznesplan ma Ci pomóc w wyznaczeniu ścieżki jego rozwoju, możesz dodatkowo krótko opisać historię firmy. Wskaż, czym się zajmuje, w jaki sposób osiągnęła swoją pozycję na rynku i jak wyróżnia się na tle konkurencji.
Opis produktu lub usługi
Nie jest sekretem, że podstawowa motywacja do prowadzenia firmy pochodzi z szansy na zysk ze sprzedaży produktu lub usługi. Z tego powodu ich opis powinien znaleźć się w biznesplanie. Skup się na tym, co masz do zaoferowania, oraz korzyściach dla potencjalnych klientów. Nie zapomnij o tych informacjach:
- rodzaj produktu lub usługi,
- nazwa,
- główne cechy: rozmiar, waga, funkcja, sposób działania,
- cena i koszt wytworzenia,
- najważniejsze zalety dla klienta,
- planowana wielkość produkcji.
Pamiętaj, że Twoja firma nie istnieje w próżni – najprawdopodobniej będziesz miał sporą konkurencję na rynku. Opisz, dlaczego Twój produkt lub usługa zasługuje na uwagę, i zachęć potencjalnych inwestorów do wyboru właśnie Twojej oferty. Nie rekomendujemy jednak zmyślania – ten punkt powinien być jak najbliższy prawdzie.
Analiza finansowa
Analiza finansowa jest punktem, na który przede wszystkim zwrócą uwagę inwestorzy, zachęceni atrakcyjnym streszczeniem przedsięwzięcia. Powinieneś zawrzeć w niej wszystkie możliwe do przewidzenia koszty i przychody związane z prowadzeniem działalności. Po jej sporządzeniu będziesz mógł ocenić, kiedy uzyskasz zwrot poniesionych wydatków, a także czy biznes będzie opłacalny w dłuższej perspektywie czasu.
Oczywiście, dokładne oszacowanie kosztów i przychodów to trudne zadanie. Zalecamy przygotowanie kilku wariantów, od optymistycznego po najmniej oczekiwany. W każdym z nich kieruj się przede wszystkim realistycznym podejściem i trzeźwą oceną sytuacji na rynku. Analiza finansowa powinna zawierać m.in.:
- nakłady inwestycyjne – podzielone na krótko-, średnio- i długoterminowe, wraz z wymaganymi zasobami finansowymi i sposobem ich pozyskania (np. wkład własny, dotacje, pożyczki). Przykładowe wydatki, które musi ponieść początkujący przedsiębiorca, to np. wynajem lokalu, opłaty, reklama, zakup towaru czy wynagrodzenie pracowników;
- prognoza sprzedaży – wielkość sprzedaży w perspektywie miesiąca, kwartału lub roku, wraz z jej przewidywanym przyrostem;
- bilans – obraz sytuacji finansowej firmy, zawierający zestawienie posiadanych zasobów i pozyskanych pieniędzy;
- rachunek przepływów środków pieniężnych – zestawienie wpływów finansowych i wydatków w konkretnym okresie (np. w miesiącu), które pomaga stwierdzić, ile pieniędzy i kiedy będzie potrzebowała firma, a także opracować plan gospodarowania nimi;
- punkt rentowności – wskazuje, na jakim poziomie powinna kształtować się sprzedaż, aby pokryła wszystkie poniesione koszty;
- rachunek zysków i strat – wykaz wszystkich przychodów przedsiębiorstwa i poniesionych przez nie kosztów w określonym przedziale czasu.
Ponadto w analizie finansowej warto również zawrzeć informacje o metodzie kontroli jakości, procesie składania zamówień, systemie kontroli bilansowej, a także określić odpowiedzialność za wszelkie odchylenia od ustalonego planu.
Analiza rynku i konkurencji
Mało która firma może cieszyć się brakiem konkurencji. Żaden biznes nie funkcjonuje w próżni, ale jest zależny od sytuacji panującej na rynku i musi walczyć o uwagę klientów. Aby nie dać się zaskoczyć, zbadaj otoczenie, w którym będziesz działał. Przede wszystkim przeprowadź analizę SWOT. Ta metoda pomoże Ci określić mocne i słabe strony biznesu, a także jego szanse i zagrożenia. Odpowiedz także na kilka pytań:
- Co charakteryzuje branżę, w której działasz?
- Czy popyt na Twój produkt/usługę będzie ulegał zmianom?
- Kim są Twoi potencjalni klienci i jaka jest ich liczba?
- Jakie są oczekiwania potencjalnych nabywców Twojego produktu lub usługi?
- Kto jest Twoją bezpośrednią konkurencją?
Strategia marketingowa i sprzedażowa
Zdecydowanie odradzamy rozpoczynanie działalności bez opracowanej strategii marketingowej, czyli koncepcji działań reklamowych, która pomoże Ci zaistnieć na rynku. Pomocny okaże się również plan sprzedaży, który pozwoli określić, komu i w jaki sposób będziesz oferował swoje produkty lub usługi.
Z wielu dostępnych kanałów marketingowych (ogłoszenia, wystawy i targi, ulotki, komunikacja mailowa, spoty reklamowe) powinieneś wybrać taki, który będzie najlepiej dopasowany do specyfiki Twojego biznesu. Już na wstępie zdecyduj, jakie nakłady finansowe jesteś gotowy ponieść na reklamę.
Zarządzanie firmą i zaplecze pracownicze
Jeśli planujesz otworzyć (lub już prowadzisz) większą działalność gospodarczą, w biznesplanie powinieneś również znaleźć miejsce dla kadry zarządzającej i pracowników. Umieść w nim przede wszystkim informacje o:
- wykształceniu i kompetencjach kadry zarządzającej,
- strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa,
- liczbie zatrudnionych osób,
- formie zatrudnienia,
- polityce płacowej.
Wiesz, że jednym z głównych kryteriów rekrutacyjnych w Twojej przyszłej firmie będzie znajomość języków obcych? Już teraz dodaj do zakładek Focus Audit Tool – narzędzie, które pozwoli Ci szybko sprawdzić umiejętności kandydatów w języku angielskim i innych (m.in. włoskim, koreańskim czy hebrajskim).
Wizja rozwoju i harmonogram działań
W biznesplanie powinno się znaleźć miejsce, w którym zapiszesz wszystkie czynności potrzebne do realizacji celów krótko- i długoterminowych wraz z umiejscowieniem ich na osi czasu. Zaleca się, aby pierwszy rok podzielić na miesiące, a każdy kolejny – na kwartały. Uwzględnij też plan awaryjny, na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń lub opóźnień.
Znaczenie realistycznej analizy finansowej
Kluczowym elementem każdego biznesplanu jest dokładna analiza finansowa. Należy w niej uwzględnić wszystkie koszty początkowe, nakłady operacyjne, a także prognozowane przychody. Ważne jest, aby opierać się na realistycznych założeniach, zarówno w scenariuszach optymistycznych, jak i pesymistycznych. Dobrze skonstruowana analiza finansowa daje obraz stabilności finansowej firmy i może przekonać inwestorów do zainwestowania w rozwój. Warto zawrzeć szczegółowe dane dotyczące potrzeb kapitałowych, źródeł finansowania, a także planowany zwrot z inwestycji.
Rola wizji rozwoju i harmonogramu działań
Dobrze napisany biznesplan powinien jasno określać długoterminową wizję firmy, a także kroki, które należy podjąć, aby osiągnąć założone cele. Wizja powinna odzwierciedlać aspiracje firmy i jej misję na rynku. Ważnym elementem jest również harmonogram działań, który precyzyjnie opisuje etapy realizacji strategii. Taki plan pozwala kontrolować postępy, a także umożliwia szybkie reagowanie na zmiany rynkowe. Harmonogram działań, wraz z wyznaczonymi kamieniami milowymi, pomoże w ocenie, czy firma zmierza w odpowiednim kierunku.
Badanie rynku – fundament udanego biznesplanu
Przedsiębiorca powinien dokładnie zrozumieć rynek, na którym zamierza działać. Analiza rynku obejmuje badanie konkurencji, identyfikację grupy docelowej oraz określenie potrzeb klientów. Pozwala to na skuteczniejsze dopasowanie oferty do oczekiwań rynku i uniknięcie błędów strategicznych. Warto również zwrócić uwagę na trendy rynkowe oraz potencjalne zagrożenia, które mogą wpłynąć na rozwój firmy. Dokładna analiza SWOT (mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia) stanowi solidną podstawę do dalszego rozwoju strategii.
Znaczenie unikalnej propozycji wartości (UVP)
Unikalna propozycja wartości (Unique Value Proposition – UVP) to kluczowy element każdego biznesplanu. Jest to odpowiedź na pytanie, co wyróżnia produkt lub usługę na tle konkurencji. Jasne zdefiniowanie UVP pomoże firmie zdobyć przewagę na rynku, przyciągając klientów, którzy poszukują unikalnych rozwiązań. UVP powinno być wyraźnie przedstawione w biznesplanie, ponieważ inwestorzy i partnerzy biznesowi chcą wiedzieć, co czyni firmę wyjątkową i dlaczego ma szansę odnieść sukces.
Strategia marketingowa i sprzedażowa
Każdy biznesplan powinien zawierać szczegółową strategię marketingową i sprzedażową. Należy określić, w jaki sposób firma planuje dotrzeć do swojej grupy docelowej, jakie narzędzia i kanały marketingowe będą wykorzystywane oraz jakie działania sprzedażowe zostaną podjęte. Strategia ta powinna być dostosowana do specyfiki rynku oraz potrzeb klientów. Warto również uwzględnić budżet marketingowy i sposoby mierzenia skuteczności działań. Skuteczna strategia sprzedaży może obejmować rozwój relacji z klientami, kampanie promocyjne oraz budowanie lojalności klientów.
Znaczenie elastyczności w planowaniu
Chociaż biznesplan powinien być szczegółowy, ważne jest, aby uwzględnić elastyczność i gotowość do wprowadzania zmian w odpowiedzi na zmienne warunki rynkowe. Niespodziewane wyzwania, nowe technologie lub zmieniające się potrzeby klientów mogą wymagać dostosowania strategii firmy. Inwestorzy często cenią firmy, które mają przemyślaną strategię, ale jednocześnie są gotowe do modyfikacji swoich planów w odpowiedzi na zmiany w otoczeniu biznesowym.
Biznesplan – przepis na sukces
Najważniejszym zadaniem biznesplanu jest pomoc w uporządkowaniu pomysłów, które już masz w swojej głowie. Nie broń się przed napisaniem tego dokumentu – jeśli dobrze wykonasz zadanie, oszczędzisz wiele czasu później. Stosując się do rad umieszczonych powyżej, masz pewność, że nie zapomnisz o najważniejszych informacjach. Pamiętaj, że struktura biznesplanu powinna być jak najbardziej dopasowana do Twoich potrzeb.
