Kuba to kraj, który ma bogatą historię i kulturę, a także wyjątkowe tradycje i zwyczaje. To państwo, które zawsze było związane z rewolucyjnymi zmianami i walką o wolność. Od momentu, gdy Fidel Castro i jego towarzysze zdobyli władzę na Kubie w 1959 roku, kraj ten stał się symbolem socjalizmu i rewolucji. Dziś Kuba wciąż żyje w cieniu swojej burzliwej przeszłości i stara się poradzić sobie z różnymi wyzwaniami.
Ten artykuł to jednak nie tylko informacje o języku używanym na Kubie. Przestawiamy również najważniejsze informacje o samym państwie, jego historii, polityce i kulturze oraz wszystko, co trzeba wiedzieć przed wyjazdem do tego kraju. Zapraszamy do lektury!
Kuba – garść informacji
Wyspiarskie państwo położone na Morzu Karaibskim składa się z głównej wyspy o nazwie Kuba, jak sam kraj, oraz archipelagu wysp i mniejszych wysepek. Kuba jest trzecią co do wielkości wyspą w Ameryce Łacińskiej i ma powierzchnię około 109 tysięcy km². Z racji swojego położenia na morzu nie graniczy z żadnym państwem. Stolicą Kuby jest Hawana, zwana również La Habana po hiszpańsku. Hawana to jednocześnie największe miasto na Kubie, a także jedno z najważniejszych centrów kulturalnych i ekonomicznych w Ameryce Łacińskiej.
Kubę charakteryzuje też bogata kultura łącząca wpływy hiszpańskie, afrykańskie i rdzenne. Muzyka, taniec i kuchnia kubańska są znane na całym świecie i stanowią ważną część kultury latynoamerykańskiej. Na pewno każdy z nas przynajmniej słyszał o salsie, mambo lub cha-chy. Kubańscy tancerze są też szeroko znani jako czempioni licznych międzynarodowych festiwali.
Geografia Kuby
Główna wyspa Kuby ma około 1 200 km długości i zajmuje powierzchnię około 109 884 km². Teren wyspy jest górzysty, z pasmem górskim Sierra Maestra na wschodzie i Cordillera de los Organos na zachodzie. Najwyższy szczyt Kuby to Pico Turquino, wznoszący się na wysokość 1974 metrów nad poziomem morza.
Przez główną wyspę płynie ponad 200 rzek, które łącznie jednak nie przekraczają długości 2500 km. Największą z nich jest Rio Cauto, która wypływa z Cordillera de los Organos i przepływa przez centralną i wschodnią część kraju, aż do zatoki Guacanayabo na południowym wybrzeżu.
Kubańskie wybrzeże obfituje w liczne plaże, które przyciągają turystów z całego świata. Najbardziej znane znajdują się w Varadero, Cayo Largo del Sur i na półwyspie Hicacos. Woda w Morzu Karaibskim wokół Kuby jest turkusowa i ciepła przez większość roku, co stanowi zasługę przyjemnego klimatu tropikalnego, który sprzyja nie tylko wypoczynkowi, ale i rolnictwu. Temperatura w kraju rzadko spada poniżej 20 °C, a pora deszczowa występuje między majem a październikiem.
Ustrój polityczny
Kuba jest państwem socjalistycznym, rządzonym przez jednopartyjny system polityczny. Władzę na Kubie sprawuje Komunistyczna Partia Kuby (Partido Comunista de Cuba, PCC), jedyna legalna partia polityczna w kraju, poprzez Zgromadzenie Narodowe Władzy Ludowej. Z niego wyłaniana jest składająca się z 31 osób rada, na której czele stoi Przewodniczący Rady Państwa.
Kuba to jedno z ostatnich państw, gdzie wciąż utrzymuje się system socjalistyczny. Kubański system polityczny i gospodarczy został ustanowiony po rewolucji w 1959 roku, która obaliła dyktatora Fulgencio Batistę. Od tego czasu rządy na Kubie sprawował Fidel Castro, a następnie jego brat Raul Castro, którzy wprowadzili na wyspie system socjalistyczny i państwowy monopol na gospodarkę.
W ramach tego systemu państwo kontroluje większość gałęzi gospodarki, w tym przemysł, transport, medycynę, edukację i media. W Kubańskiej Konstytucji z 2019 roku ustanowiono, że państwo jest właścicielem ziemi, wody, lasów i innych zasobów naturalnych. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorstwa prywatne są ograniczone, a rząd kontroluje większość sektorów gospodarczych.
Jednocześnie na Kubie istnieją niezależne organizacje społeczne i grupy opozycyjne, które domagają się większej wolności i reform politycznych. Jednak działalność tych grup jest surowo kontrolowana i często tłumiona przez rząd.
Podział administracyjny
Kuba jest podzielona na 15 prowincji i jeden specjalny okręg administracyjny dla stolicy (Ciudad de La Habana), który ma status równorzędny z prowincjami. Prowincje są dalej dzielone na gminy (municipios).
Prowincje Kuby to Pinar del Río, Artemisa, La Habana, Mayabeque, Matanzas, Cienfuegos, Villa Clara, Sancti Spíritus, Ciego de Ávila, Camagüey, Las Tunas, Holguín, Granma, Santiago de Cuba i Guantánamo.
Gospodarka
Kubańska gospodarka jest zdominowana przez przemysł, zwłaszcza sektory przemysłu cukrowniczego, lekkiego i ciężkiego, a także turystykę. Przez lata kraj pozostawał uzależniony od pomocy gospodarczej ze strony ZSRR, który był głównym partnerem handlowym i źródłem inwestycji dla wyspy. Po upadku Związku Radzieckiego gospodarka kubańska znalazła się w trudnej sytuacji, co spowodowało trudności ekonomiczne i braki żywności.
Od lat rząd wprowadza reformy mające na celu poprawę efektywności gospodarki, w tym ułatwienie inwestycji zagranicznych i wprowadzenie niektórych elementów wolnego rynku. Jednakże, choć przyniosły one pewne pozytywne efekty, wciąż istnieją problemy gospodarcze, takie jak niedobory żywności i towarów codziennego użytku, a także brak kapitału zagranicznego potrzebnego do modernizacji infrastruktury i sektora przemysłowego. Ponadto, ze względu na embargo gospodarcze narzucone na Kubę przez Stany Zjednoczone, kubańska gospodarka nadal boryka się z trudnościami w handlu międzynarodowym.
Krótka historia
Historia Kuby sięga czasów prekolumbijskich, kiedy to wyspę zamieszkiwali Indianie. W 1492 roku Kuba została odkryta przez Kolumba, a w 1511 roku stała się hiszpańską kolonią. Od tego czasu Kuba była kontrolowana przez Hiszpanię do 1898 roku, kiedy to w wyniku wojny hiszpańsko-amerykańskiej Ameryka zyskała kontrolę nad Kubą. W 1902 roku Kuba ogłosiła niepodległość, ale w praktyce kraj ten nadal był pod kontrolą Stanów Zjednoczonych.
W 1959 roku rewolucja kubańska pod przywództwem Fidela Castro i jego towarzyszy doprowadziła do obalenia reżimu prezydenta Fulgencio Batisty i przejęcia władzy przez komunistów. Od tego czasu Kuba stała się socjalistycznym państwem i związała się z blokiem sowieckim. W latach 60. i 70. Kuba była zaangażowana w różne konflikty na całym świecie, wysyłając wojska i doradców do innych państw socjalistycznych.
W latach 90. ubiegłego wieku Kuba przeżyła kryzys gospodarczy wynikający z rozpadu Związku Radzieckiego, który był głównym partnerem handlowym kraju. W ciągu ostatnich kilku lat Kuba próbuje liberalizować swoją gospodarkę, ale wciąż stoi w obliczu trudności związanych z ograniczeniami handlowymi i sankcjami międzynarodowymi.
Język hiszpański na Kubie
Językiem urzędowym na Kubie jest hiszpański. To język, który został wprowadzony przez Hiszpanów podczas kolonizacji Kuby i od tamtej pory pozostał głównym językiem używanym na wyspie. Istnieją także inne języki na Kubie, takie jak język karaibski, ale nie są one używane w oficjalnych dokumentach czy w życiu publicznym.
Trzeba jednak zaznaczyć, że język używany na Kubie różni się od standardowego hiszpańskiego. Kubański hiszpański ma swoje własne wyrazy, zwroty i akcent, które różnią się od innych odmian języka hiszpańskiego.
Wpływy afrokubańskie i kreolskie w języku hiszpańskim są bardzo widoczne na Kubie, gdyż wprowadzono do niego wiele słów i zwrotów, które pochodzą z języków afrykańskich i kreolskich języków mieszkańców wyspy. Ponadto w kubańskim hiszpańskim, tak jak w innych odmianach hiszpańskiego, spotkamy też wiele słów pochodzenia arabskiego, hebrajskiego, anglosaskiego, francuskiego i włoskiego.
Jednak, pomimo tych różnic, kubańska odmiana jest nadal uważana za łatwą do zrozumienia przez hiszpańskojęzycznych turystów.
Języki obce na Kubie
Poziom znajomości języków obcych na Kubie jest stosunkowo niski w porównaniu z innymi krajami. Zgodnie z danymi z 2020 roku tylko około 4% mieszkańców Kuby deklaruje, że posługuje się językami obcymi na poziomie zaawansowanym lub biegłym. Najczęściej uczone języki obce to angielski i francuski, ale ich znajomość jest wciąż niewielka.
Jednym z powodów niskiego poziomu znajomości języków obcych na Kubie jest fakt, że do niedawna dostęp do zagranicznych źródeł informacji i edukacji był bardzo ograniczony z powodu polityki państwa. Jednak w miejscach często odwiedzanych przez turystów jest spora szansa, że język angielski okaże się skuteczny w podstawowej komunikacji.
Podstawowe zwroty po hiszpańsku
Podstawowe zwroty przydadzą Ci się nie tylko na Kubie, ale i wielu innych krajach Ameryki Południowej oraz w samej Hiszpanii. Ich znajomości pozwoli Ci poczuć się pewniej podczas podróży po Ameryce Łacińskiej i Europie.
- Sí – Tak
- No – Nie
- Tal vez – Może
- Por favor – Proszę
- Gracias – Dzięki
- Está bien – W porządku
- Muchas gracias – Wielkie dzięki
- Disculpe – Przepraszam (można użyć, aby przyciągnąć czyjąś uwagę, ominąć kogoś lub przeprosić)
- Lo sé – Wiem
- No lo sé – Nie wiem
- Comprendo – Rozumiem
- No comprendo – Nie rozumiem
- Perdón – Przepraszam
- ¿Habla usted español? – Czy mówi Pan/Pani po hiszpańsku?
- No hablo español – Nie mówię po hiszpańsku
- ¿Podría, por favor, repetir eso? – Czy możesz to powtórzyć?
Zwroty grzecznościowe
- De nada – Proszę
- No tiene importancia – Nie ma o czym mówić
- No pasa nada – Nie ma za co, nic się nie stało
Powitania i Pożegnania
- Hola – Cześć
- Buenas – Hej (bardziej potocznie)
- Buenos días – Dzień dobry (używane rano, do godziny 12:00)
- Buenas tardes – Dzień dobry (używany od godziny 12:00 do 20:00)
- Adiós – Do widzenia
- Buenas noches – Dobranoc
- ¡Nos vemos! – Do zobaczenia!
- ¡Hasta luego! – Do zobaczenia później!
- ¡Qué tengas un buen día! – Miłego dnia!
Oznaczenia w miejscach publicznych
- Entrada – Wejście
- Salida – Wyjście
- Salida de emergencia – Wyjście ewakuacyjne
- Tirar – Ciągnąć
- Empujar – Pchać
- Aseos – Toalety
- Caballeros – Panowie
- Señoras – Panie
- Libre – Wolne
- Ocupado – Zajęte
- Fuera de servicio – Nieczynne
- No fumar – Zakaz palenia
- Privado – Prywatne
- Entrada prohibida – Zakaz wstępu
A jeśli powyższy zbiór podstawowych zwrotów to za mało, polecamy nasz podręczny słownik polsko-hiszpański, który pomoże Ci porozumieć się w hiszpańskojęzycznych krajach. Możesz go wydrukować lub zapisać na telefonie, a zawsze będziesz mieć go pod ręką.
Atrakcje turystyczne na Kubie
Kuba to kraj, który oferuje wiele atrakcji turystycznych, od pięknych plaż i karaibskiego klimatu po zabytki związane z historią rewolucji kubańskiej i kulturą wyspy.
Poniżej przedstawiamy kilka z najważniejszych atrakcji turystycznych na Kubie:
- Hawana – stolica Kuby to miasto pełne życia i kultury, słynące z zabytków architektury kolonialnej, kolorowych uliczek, po których jeżdzą zabytkowe samochody.
- Trinidada – piękne miasteczko na południu Kuby, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
- Varadero – to miasto wypoczynkowe, które słynie z pięknych plaż i krystalicznie czystej wody – idealne miejsce na relaks i odpoczynek.
- Dolina Viñales – położona na zachodzie Kuby, jest to obszar chroniony przez UNESCO ze względu na swoje unikalne krajobrazy, tradycyjną zabudowę i plantacje tytoniu.
- Santiago de Cuba – drugie co do wielkości miasto na Kubie, słynące z kultury afrokubańskiej, muzyki i tańca.
- Playa Girón – to miejsce, gdzie miała miejsce inwazja w Zatoce Świń w 1961 roku, ale dziś przyciąga turystów dzięki pięknym plażom i bogatej historii.
- Cienfuegos – miasto portowe, znane jako „Perła Południa”, słynące z architektury kolonialnej i pięknej zatoki.
Podróżowanie po kraju – przydatne informacje dla odwiedzających
Czas na praktyczne porady, które przydadzą się przy planowaniu i w trakcie podróży po Kubie.
Ogólne wymagania wjazdowe
Aby móc wjechać na Kubę, trzeba posiadać ważną wizę lub tzw. kartę turysty (tarjeta de turista) – specjalny dokument wydawany wyłącznie w celach turystycznych. Dodatkowo odwiedzających obowiązują pewne ograniczenia:
- Przy przekraczaniu granicy Kuby zaleca się, aby paszport był ważny przez co najmniej 3 miesiące od planowanej daty wjazdu, a także trzeba mieć bilet powrotny lub umożliwiający kontynuację podróży.
- Turysta posiadający wizę nadal może być zobowiązany do wypełnienia formularza Tarjeta Internacional de Embarque y Desembarque przed odprawą paszportową, a po otrzymaniu podstemplowanego formularza należy go zachować, ponieważ bez niego niemożliwe będzie opuszczenie Kuby.
- Obywatele państw trzecich, którzy planują lecieć na Kubę z terytorium USA, nie mogą przekroczyć granic, jeśli nie kwalifikują się do jednej z dwunastu dozwolonych kategorii, ponieważ w ramach obowiązującego embargo nie ma przyzwolenia na ruch turystyczny pomiędzy państwami.
- Jeśli pobyt na Kubie przekracza 30 dni, wizę można przedłużyć na miejscu we właściwych urzędach imigracyjnych Inmigración y Extranjeria, po uprzednim zakupie znaczków opłaty skarbowej na kwotę 625 CUP albo płatności kartą 25 USD lub równowartość w innej walucie wymienialnej. Do wglądu należy przedłożyć paszport, bilet lotniczy i dokument potwierdzający zakwaterowanie.
Czas lokalny
Na Kubie stosuje się czas letni i zimowy, są to odpowiednio strefy czasowe UTC-4 i UTC-5.
Porady tranzytowe i celne
Turyści przyjeżdżający w zorganizowanych grupach nie muszą dokumentować posiadanych środków pieniężnych, jednak ci przybywający indywidualnie powinni mieć przynajmniej równowartość 100 USD w innej walucie wymienialnej na każdy dzień planowanego pobytu. Posiadanie kart kredytowych VISA jest traktowane jako spełnienie tego warunku.
Waluta i kwestie finansowe
Na Kubie istnieją dwie waluty, z których korzystają mieszkańcy i turyści. Mieszkańcy otrzymują wynagrodzenie i dokonują płatności w peso kubańskim (CUP), natomiast turyści mogą wymienić swoją walutę na peso kubańskie wymienialne (CUC), którego wartość jest równa kursowi dolara amerykańskiego. Ważne jest, aby pamiętać, że peso kubańskie wymienialne nie może być wywiezione z kraju, dlatego warto posiadać tylko tyle, ile potrzebujemy i wydać wszystko przed wyjazdem.
Ubezpieczenie
Posiadanie ważnej polisy ubezpieczeniowej od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia jest wymagane i jej brak może skutkować odmową wjazdu na Kubę. Przed podróżą należy upewnić się, czy wybrana firma ubezpieczeniowa ma reprezentanta uprawnionego do działania na obszarze Ameryki Łacińskiej i Karaibów oraz z jaką instytucją kubańską współpracuje.
Kwestie zdrowotne i szczepienia
Od maja do listopada na Kubie istnieje ryzyko zachorowań na dengę z powodu wysokich temperatur, wilgotności powietrza i burz tropikalnych, co sprzyja rozmnażaniu się komarów. W tym kraju odnotowuje się także przypadki zakażeń bakterią cholery. Zaleca się przestrzeganie zasad higieny tropikalnej i wykonywanie odpowiednich szczepień. Zagrożenie występuje również w postaci amebozy, wirusowego zapalenia spojówek i rzadziej gorączki Chikungunya. Osoby z chorobami układu krążenia powinny skonsultować się z lekarzem przed podróżą, a osoby z rozrusznikiem serca powinny skontaktować się z lekarzem specjalistą. Nie wszystkie biura podróży zapewniają opiekę lekarską, a ceny leków i usług medycznych są wysokie.
Transport publiczny
Na Kubie dostępne są następujące formy transportu publicznego:
- Autobusy – w większych miastach i między nimi kursują autobusy komunikacji miejskiej oraz dalekobieżne autobusy turystyczne.
- Taksówki – na Kubie funkcjonują taksówki bądź taksówki zbiorowe, które zwykle są tańsze od prywatnych taksówek. Często kursują na określonych trasach, np. z lotniska do hotelu.
- Pociągi – kolej to kolejny sposób transportu publicznego na Kubie, chociaż nie jest ona aż tak rozwinięta jak autobusy. W większych miastach kursują pociągi miejskie, a także dalekobieżne pociągi turystyczne.
- Trolejbusy – w niektórych większych miastach, takich jak Hawana i Santiago de Cuba, funkcjonują trolejbusy.
- Riksze – w niektórych miejscowościach można skorzystać z usług rikszy, czyli trójkołowych rowerów z zabudowanym fotelem.
Należy jednak pamiętać, że transport publiczny na Kubie może być niewystarczający lub niezbyt wygodny, dlatego wielu turystów decyduje się na wynajem samochodu.
Prawo jazdy
Na Kubie nie można legalnie korzystać z zagranicznego ani międzynarodowego prawa jazdy. Turyści przyjeżdżający na Kubę i planujący wynajęcie samochodu muszą uzyskać specjalne pozwolenie na prowadzenie pojazdów na Kubie, tzw. licencję turystyczną, która zezwala na prowadzenie pojazdów tylko na terenie Kuby przez określony czas. Licencja ta jest wydawana przez kubańskie biura turystyczne lub wypożyczalnie samochodów i wymaga okazania ważnego prawa jazdy oraz przeprowadzenia krótkiego testu ze znajomości przepisów drogowych.
Polska ambasada i konsulat na Kubie
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się w Hawanie pod poniższym adresem:
Calle G No. 452, esquina 19
Vedado, Ciudad de La Habana
Tel.: +53 7 8332440, Faks: +53 7 8332442
E-mail: havpolemb@ct.futuro.pl, hawana.amb.sekretariat@msz.gov.pl
Str. internetowa: https://hawana.msz.gov.pl
Kuba ze Skrivankiem
Język hiszpański pozwali Ci nie tylko porozumieć się podczas podróży, ale też nawiązać relacje zarówno prywatne, jak i zawodowe we wszystkich krajach hiszpańskojęzycznych, nie tylko na Kubie. A co jeśli jeszcze nie władasz nim biegle? Czas podjąć naukę języka hiszpańskiego na stacjonarnym lub zdalnym kursie albo skorzystać z usług, jakie oferuje tłumacz polsko-hiszpański. A wszystko to w ramach oferty agencji Skrivanek. Zapraszamy!
