Ekwador, choć niewielki w porównaniu do swoich sąsiadów, jest domem dla wielu języków, które opowiadają historię o bogatej historii i kulturze. Oprócz hiszpańskiego, keczua i shuar w kraju używa się również kilkunastu innych rdzennych mów.
Ekwador słynie z egzotycznych miejsc i przysmaków. Na odwiedzających czekają Wyspy Galapagos, dorzecze Amazonki, wysokie Andy i niezwykła bioróżnorodność. Podczas wirtualnego zwiedzania skupimy się na językach używanych w tym kraju. W drogę!
SPIS TREŚCI
Gdzie leży Ekwador?
Ekwador leży na zachodzie Ameryki Południowej, nad Oceanem Spokojnym. Jego nazwa pochodzi od równika (łac. equator). Na północy kraj graniczy z Kolumbią, a na wschodzie i południu z Peru. Ekwador obejmuje zespół wysp Galapagos, położonych około 1000 km na zachód od wybrzeży kraju. Archipelag słynie z unikalnej fauny i flory, które zainspirowały Charlesa Darwina do sformułowania teorii ewolucji.
Republika Ekwadoru dzieli się na jednostki administracyjne pierwszego rzędu – prowincje (provincias), 217 kantonów (cantones) i 1024 parafie (parroquias). Największe miasta to stolica kraju, Quito, i Guayaquil; każde z nich liczy ponad 2 miliony mieszkańców.
Język urzędowy Ekwadoru
Językiem urzędowym Ekwadoru, tak jak innych krajów regionu, jest język hiszpański. Obecnie mówi nim około 97% populacji kraju (za: Translators without Borders). Wyróżnia się 3 główne dialekty: hiszpański amazoński, hiszpański andyjski i hiszpański wybrzeżny. Na terenach zurbanizowanych i na wybrzeżu większość ludzi jest jednojęzyczna i posługuje się jedynie językiem hiszpańskim.
Poszukujesz osoby, która pomoże dogadać się Twoim pracownikom podczas delegacji do Ekwadoru lub innego kraju Ameryki Południowej? Nasz ustny tłumacz języka hiszpańskiego bez problemu podoła temu zadaniu. Jego umiejętności i charyzma sprawią, że uczestnicy wyjazdu będą w dobrych rękach zarówno podczas negocjacji, jak i zwiedzania.
Historia języka hiszpańskiego w Ekwadorze
Ekwador stał się podatny na wpływy języka hiszpańskiego w XVI wieku, gdy Hiszpanie po raz pierwszy dotarli do Ameryki Południowej. Kolonizatorzy narzucili swoje zwyczaje, kulturę i język, doprowadzając do zminimalizowania znaczenia języków tubylców. To zjawisko dało początek unikalnemu dialektowi hiszpańskiego, zwanemu español ecuatoriano.
Wpływy innych języków na hiszpański w Ekwadorze
W Ekwadorze mówi się wieloma językami, ale dwa spośród nich, quechua i shuar, wywarły szczególny wpływ na język hiszpański. Ich elementy można dostrzec w słownictwie, gramatyce i fonetyce ekwadorskiego hiszpańskiego. Słowa takie jak guagua (dziecko) z języka quechua i chonta (rodzaj palmy) z shuar zostały zaadoptowane przez hiszpański i włączone do codziennego ekwadorskiego słownictwa.
Hiszpański z Ekwadoru
Hiszpański z Ekwadoru, tak jak dialekty używane w Ameryce Południowej, różni się nieco od standardowej wersji języka z Półwyspu Iberyjskiego. Charakterystyczne w jego wymowie jest seseo – zjawisko, które polega na zrównaniu wymowy „s” i „z”. Powoduje to, że nie ma rozróżnienia pomiędzy brzmieniem takich wyrazów jak casa („dom”) i caza („polowanie”). W jaki sposób Ekwadorczycy rozróżniają te słowa? Pozostaje im jedynie kontekst. Innym charakterystycznym zjawiskiem fonologicznym w Ekwadorze jest yeísmo – litery „y” i „ll” są wymawiane identycznie, jako polskie /ʝ/.
W odróżnieniu od obowiązującego w Hiszpanii castellano, w którym vosotros oznacza drugą osobę liczby mnogiej, w Ekwadorze (podobnie jak w innych krajach Ameryki Łacińskiej) powszechnie używa się ustedes (formy grzecznościowej), niezależnie od kontekstu.
Na ulicach ekwadorskich miast można usłyszeć wiele charakterystycznych słów i wyrażeń, nieobecnych w castellano. Przykłady to chévere ( „świetnie”), guambra („młoda osoba”), chuchaqui („kac”), mijo („moje dziecko”) czy chulla vida („ciesz się życiem”).
Kultura Ekwadoru
Od 1875 roku w Ekwadorze działa Ekwadorska Akademia Literatury (Academia Ecuatoriana de la Lengua) powiązana z Hiszpańską Akademią Królewską w Madrycie. Największą i najstarszą uczelnią wyższą jest Centralny Uniwersytet Ekwadoru w Quito, założony w 1620 roku. Najważniejsze dzieła literatury ekwadorskiej to przykład realizmu magicznego, Huasipungo autorstwa Jorge Icaza, Sangurimowie napisani przez José de la Cuadrę i powieść Maryja Jezus Medarda Ángela Silvy.
Języki rdzenne w Ekwadorze
Według Ethnologue na terenie kraju wciąż używa się 21 języków rdzennych. Najpopularniejsze z nich to keczua, którym mówi 5% mieszkańców, oraz shuar (1%; za: Translators without Borders). Największe społeczności użytkowników lokalnych języków można spotkać na terenach wiejskich oraz w górach. Niemal wszyscy z nich są dwujęzyczni.
Język keczua w Ekwadorze
Były język wielkiego imperium inkaskiego, keczua, używany jest współcześnie w Ekwadorze przez około 730 tysięcy osób (za: worlddata.info). To język aglutynacyjny – wiele wyrazów tworzy się poprzez dołączanie różnych sufiksów do rdzenia. Do jego zapisu używa się alfabetu łacińskiego.
Język keczua określa siebie jako runa simi („język ludzi”). Dziś niestety jest często marginalizowany, a wielu młodych woli posługiwać się językiem hiszpańskim, który daje więcej możliwości zawodowych. Rząd podejmuje działania mające na celu propagowanie lokalnej kultury.
Język shuar w Ekwadorze
Drugim najpopularniejszym językiem rodzimym w Ekwadorze, jest shuar, którym mówi około 41 tysięcy osób (za: goraymi.com). Ludność Shuar zamieszkuje prowincje Pastaza i Morona Santiago w Amazonii.
Podobnie jak inne rdzenne języki Ameryki Południowej, shuar jest narażony na zanikanie. Młodsi członkowie lokalnych społeczności coraz częściej posługują się językiem hiszpańskim. Winna temu zjawisku jest przede wszystkim presja społeczna i ekonomiczna, która zachęca do asymilacji z dominującą kulturą hiszpańskojęzyczną.
Język záparo
Jednym z języków na skraju wyginięcia w Ekwadorze jest záparo. Posługująca się nim ludność zamieszkiwała amazońską prowincję Pastaza. Dzisiaj lud Záparo do codziennej komunikacji używa głównie keczua. W 2017 roku jego znajomością mogło pochwalić się zaledwie 5 osób (za: worldatlas.com).
Język angielski w Ekwadorze
Język angielski nie jest zbyt popularny w Ekwadorze. Ranking prowadzony przez EF (EF English Proficiency Index) plasuje kraj na 82. miejscu z 111 badanych państw (18. miejscu z 20 badanych państw Ameryki Południowej). Najwięcej osób anglojęzycznych można spotkać w stolicy kraju, Quito, i innych dużych miastach.
Język angielski na poziomie komunikacyjnym to wymóg zdecydowanej większości międzynarodowych korporacji. Jak jednak upewnić się, czy kandydaci naprawdę potrafią posługiwać się mową Shakespeare’a? Platforma Focus Audit Tool przeprowadzi za Ciebie test językowy, sprawdzając najważniejsze kompetencje (pisanie, czytanie, słuchanie i mówienie). Tobie pozostanie jedynie podjęcie decyzji.
Co musisz wiedzieć przed wyjazdem do Ekwadoru?
Jeśli planujesz podróż do Ekwadoru krótszą niż 90 dni, nie potrzebujesz żadnej wizy, wystarczy, że spakujesz paszport. Nie musisz też dopełniać obowiązku meldunkowego. Przed wylotem sprawdź, jak wygląda sytuacja dotyczące bezpieczeństwa (np. na stronie polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych).
W niektórych regionach kraju występuje zagrożenie chorobami tropikalnymi: żółtą febrą, malarią i wirusem Zika. Podczas wyprawy na wyżej położone tereny, przygotuj się na możliwość wystąpienia choroby wysokościowej (soroche). Jej objawy to m.in. bóle głowy, brzucha czy wymioty.
Podróż do Ekwadoru
Poznanie języków Ekwadoru – hiszpańskiego, keczua, shuar i innych mów rodzimych – to dobry początek na drodze do zrozumienia tego kraju: jego historii, kultury i ludzi. Bez względu na to, czy jesteś lingwistą, podróżnikiem czy po prostu ciekawym obserwatorem, odkrywanie języków Ekwadoru to fascynująca podróż.
Aby mieć pewność, że dogadasz się podczas podróży, zapisz się na zajęcia języka hiszpańskiego. Uważasz, że kursy językowe to nie Twoja bajka? Daj nam szansę przekonać Cię, że nauka jest prosta! W zaledwie miesiąc intensywnych lekcji zyskasz porządne podstawy do prowadzenia prostych konwersacji i przekonasz się, że rozumiesz naprawdę wiele.
