Na 6 grudnia, czyli Dzień Świętego Mikołaja, czekają z niecierpliwością wszystkie dzieci, te całkiem małe i te trochę większe. W końcu przygotowania do niego zaczynają się już kilka tygodni wcześniej, wraz z napisaniem listu z życzeniami.
Poszczególne kraje świata mają swoje własne tradycje celebrowane w ten dzień roku. Niekiedy różnią się znacznie od tych, do których jesteśmy przyzwyczajeni. Jeśli ciekawi Cię, jakie atrakcje czekają na holenderskie, szwajcarskie i rosyjskie dzieci, zapraszamy do lektury!
SPIS TREŚCI
Historia 6 grudnia
Biskup Mikołaj z Miry przeszedł do historii jako cudotwórca. Był czczony przez katolików i prawosławnych już w IX wieku. 6 grudnia w Konstantynopolu obchodzono jego wspomnienie, oczekując na nadejście Bożego Narodzenia. W następnym stuleciu pojawiła się tradycja wystawiania dramatów liturgicznych dla dzieci, które opowiadały historię życia świętego. Wpłynęły one znacznie na popularność święta i fakt, że przetrwało ono do naszych czasów.
Zwyczaj rozdawania prezentów wykształcił się już w średniowieczu. Według najbardziej popularnej teorii pojawił się w XII wieku, kiedy to francuskie zakonnice w wigilię święta roznosiły dzieciom z biednych rodzin podarki. Paczki wypełnione pomarańczami i orzechami zostawiane były pod drzwiami, tak aby obudzona dziatwa miała miłą niespodziankę.
Zwyczaje związane z 6 grudnia
Najpopularniejsza tradycja związana z tym grudniowym świętem dotyczy wręczania dzieciom prezentów. Jej początki możemy znaleźć w legendzie dotyczącej życia Świętego Mikołaja z Miry.
Opowiada ona o skąpym i bogatym sąsiedzie młodzieńca (cała sytuacja miała miejsce jeszcze przed jego wyborem na biskupa) ukaranym przez Boga za drwiny z pobożności innych. Stracił on cały majątek i nie wiedział, co robić dalej, dlatego też zdecydował się sprzedać swoje trzy córki. Mikołaj, będąc niezwykle dobry człowiekiem, po długich rozważaniach i lekturze Biblii zdecydował się pomóc nieszczęsnym dziewczynom. Pod osłoną nocy wrzucał przez okno ich domostwa pieniądze, które pozwoliły zapewnić im przyzwoity posag. Po zorganizowaniu dwóch ślubów skąpiec postanowił dowiedzieć się, skąd biorą się niespodziewane dary i ku swemu zdumieniu odkrył, że dostarcza je pogardzany przez niego młodzieniec. Widząc jego dobroć, postanowił odmienić swoje życie i postępować zgodnie z przykazaniami.
Święty Mikołaj był uważany w średniowieczu za patrona dzieci. W niektórych miastach Europy Zachodniej pojawił się zwyczaj wybierania młodzieńczego biskupa, który na jeden dzień przejmował władzę. Oczywiście, jedynie w symboliczny sposób. W XVI wieku pojawiła się tradycja wynoszenia ze szkoły dyrektora i przejmowania władzy w placówce przez uczniów. Przetrwała ona na terytorium dzisiejszej Wielkiej Brytanii przez dłuższy czas.
Pierwsze udokumentowane zwyczaje mikołajkowe w Polsce pochodzą z XV wieku. Tak, jak obecnie, Święty Mikołaj przynosił upominki grzecznym dzieciom w nocy z 5 na 6 grudnia. Najczęściej były to owoce, orzechy lub słodycze. Niegrzeczne dzieci zaś uderzał pastorałem. Z tego okresu zachowały się zapisy o działaniach mających przypomnieć dobroczyńcy o jego „obowiązku”: w Holandii wystawiano buty przy kominku, w Austrii kładziono je na parapecie, a w Czechach wieszano skarpety na oknach.
Obecnie polskie dzieci mogą się spodziewać prezentów tuż po obudzeniu. Powinny się one znaleźć w „magiczny” sposób pod ich poduszką. Rodzice prześcigają się w pomysłach, jak wykonać to trudne zadanie pod osłoną nocy. Niektórzy decydują się iść na łatwiznę i skorzystać z pomocy wynajętego Mikołaja (lub jednego z domowników w przebraniu), który po prostu przyjdzie i osobiście wręczy prezenty. Takie usługi zrobiły się bardzo popularne w ostatnich czasach. Grzeczne dzieci mogą liczyć na prezenty, niegrzeczne otrzymają zaś rózgę (na szczęście zabawkową) lub węgiel. Najwięksi szczęśliwcy dostaną to, o co poprosili w pisanych pieczołowicie kilka tygodni wcześniej listach z życzeniami.
Popularnym zwyczajem stosowanym w szkołach i przedszkolach jest losowanie imion swoich kolegów z klasy kilka dni przed Mikołajkami. 6 grudnia powinniśmy obdarować daną osobę własnoręcznie zrobionym lub zakupionym prezentem. Najczęściej ustalane są dodatkowe warunki, takie jak np. maksymalna wartość podarunku. Zazwyczaj informacja o tym, kto jest naszym darczyńcą, pozostaje sekretem aż do końca.
Wygląd Świętego Mikołaja
Jak wygląda Święty Mikołaj, wie każdy. Tego starszego pana z długą białą brodą i dużym brzuchem, w czerwonej szacie i charakterystycznej czapce tego samego koloru zakończonej białym pomponem nie da się pomylić z nikim innym. Jest jowialny, zawsze uśmiechnięty i często mówi „ho-ho-ho”. Powodzi saniami zaprzężonymi w renifery, wypełnionymi po brzegi prezentami. Czy na pewno? Ten obraz postaci został rozpowszechniony przez amerykańską popkulturę. Stworzył go w 1930 roku Fred Mizen do reklamy Coca-coli. Nie ma on więc zbyt wiele wspólnego z rzeczywistą postacią.
Prawdziwy biskup Mikołaj z Miry wyglądał nieco inaczej. Był przedstawiany jako staruszek z siwą brodą w czapce kapłańskiej. W ręce trzymał nieodłączny pastorał, worek prezentów i pęk rózg. W niektórych miejscach na świecie, jak również podczas obchodów 6 grudnia organizowanych w Kościele katolickim, święty zachowuje swój oryginalny charakter.
Obchody 6 grudnia na świecie
W Holandii w wigilię 6 grudnia małe dzieci umieszczają buty przed kominkami i śpiewają piosenki dla Mikołaja, który jest tam znany jako Sinterklaas. Następnego dnia znajdą umieszczone w obuwiu słodycze i małe zabawki.
Święty Mikołaj w Albanii jest znany jako Shen’Kollë. W wigilię 6 grudnia katolickie rodziny nie jedzą mięsa i przygotowują dania z jagnięciny i wieprzowiny, które zostaną podane gościom po północy.
W Rosji Święty Mikołaj jest nazywany Dziadkiem Mrozem. Tamtejsze dzieci muszą czekać długo na prezenty, bo aż do 31 grudnia.
W Hiszpanii zwyczaj rozdawania prezentów 6 grudnia nie cieszy się dużą popularnością. Pewnym pocieszeniem jest fakt, że dokładnie miesiąc później swoje dary przynoszą Trzej Królowie.
W Szwajcarii Święty Mikołaj (albo raczej Samichlaus) nie przychodzi sam. Towarzyszy mu Schmutzli – przerażający pomocnik ubrany w długą czarną szatę, którego głównym zadaniem jest karanie niegrzecznych dzieci.
Święty Mikołaj w obcych językach
Święty Mikołaj to, m.in. dzięki reklamom i filmom, postać rozpoznawana na całym świecie. Jak nazywane są jego imieniny za granicą?
- Angielski: Saint Nicholas Day
- Kataloński: Festa de Sant Nicolau
- Hiszpański: Fiesta de San Nicolás
- Szwedzki: Nikolausdagen
- Niderlandzki: Sint-Nicolaasdag
- Portugalski: Dia de São Nicolau
- Rumuński: Sărbătoarea Sfântului Nicolae
- Chiński: 聖尼古拉節 (sheng ni gu la jie)
6 grudnia – ciekawostki
Siedemnastowieczni niemieccy protestanci poczuli się zaniepokojeni rosnącym kultem dobrotliwego darczyńcy i zdobywającą popularność tradycją rozdawania prezentów 6 grudnia. Ponieważ w tym odłamie chrześcijaństwa nie oddaje się czci świętym, podjęto próbę przeniesienia zwyczaju na Boże Narodzenie. Wręczać upominki miało wówczas Dzieciątko Jezus.
W latach 60. XX wieku powołana przez Sobór Watykański II komisja zajmująca się rewizją świętych zakwestionowała istnienie Świętego Mikołaja z Miry. Wielu hierarchów i wiernych stanęło jednak w obronie prawdziwości świętego. Ostatecznie więc w Kościele katolickim zniesiono święto 6 grudnia i zastąpiono je wspomnieniem dowolnym.
Ciekawą tradycją związaną z 6 grudniem jest ta obserwowana na wsiach Beskidu Śląskiego. Tego dnia niektórzy mieszkańców przebierają się w kostiumy. Nazywa się ich mikołajami. Przyglądając się im, możemy wyróżnić dwie grupy: czarnych (złych) i białych (dobrych). Chodzą oni po miejscowości i odwiedzają wszystkie domy. Dobre postacie są uprzejme i śpiewają okolicznościowe piosenki, złe zaś krzyczą i psocą.
Nieoficjalny dom Świętego Mikołaja znajduje się w Rovaniemi (Finlandia). Co roku w grudniu udaje się tam wiele rodzin, aby zobaczyć, jak mieszka. Oprócz staruszka możemy tam również spotkać renifery i pomagające mu elfy.
Mikołajki dla dzieci
6 grudnia uważany jest za typowo dziecięce święto. Tego dnia wszystko krąży wokół nich. W końcu to od dorosłych zależy, czy zostanie on przez najmłodszych dobrze zapamiętany. Pamiętajmy jednak, że dzieci ucieszą się z każdego prezentu i nie dajmy się grudniowej panice zakupowej. Właśnie tego wam (i sobie) z okazji Mikołajek życzymy.
Nawet dorosłym zdarza się nam czasem chcieć, żeby przybył Święty Mikołaj i rozwiązał wszystkie nasze problemy. Niestety nie we wszystkim możemy Ci pomóc, ale jeśli Twoje zmartwienie polega na konieczności znalezienia tłumacza ustnego na konferencję lub spotkanie biznesowe, jesteś w dobrym miejscu! Zapraszamy do skorzystania z usług naszych profesjonalistów!
