Biblijna historia o niesławnej wieży Babel przedstawia koncepcję powstania różnych języków. Zanim doszło do tego rozłamu, wszyscy ludzie, niezależnie od miejsca pochodzenia, potrafili porozumiewać się ze sobą bez najmniejszych problemów, z powodu swojej pychy utracili jednak tę możliwość. Dziś odbieramy tę opowieść jako metaforę, jednak idea wspólnego języka mogącego przełamywać bariery komunikacyjne nie dla wszystkich była tylko utopią. Niezbity dowód tego stanowią narodziny języka esperanto.
W tym artykule krótko omówimy historię języka esperanto – czym jest i kto go stworzył. Przytoczymy także kilka zwrotów i słówek pomocnych w codziennej komunikacji.
Język esperanto – co to jest?
Esperanto to twór sztuczny – nie powstał on naturalnie wśród żadnej grupy narodowej czy etnicznej, a także nie otrzymał nigdy oficjalnego statusu języka urzędowego w żadnym kraju. Uznaje się go jednak za język międzynarodowy mający wspomagać komunikację między różnymi narodowościami. W dużej mierze jest on oparty na łacinie, jednak zawiera w sobie zapożyczenia i wpływy różnych języków europejskich, między innymi włoskiego czy angielskiego.
Jako język międzynarodowy stworzony został w najprostszej możliwej formie:
- Należy do języków fonetycznych, a więc pisownia każdego wyrazu odpowiada jego wymowie;
- Jest pozbawiony nieregularności i wyjątków;
- Jego gramatyka składa się jedynie z kilku prostych, intuicyjnych zasad.
Szacuje się, iż obecnie językiem esperanto posługuje się od kilku tysięcy do nawet dwóch milionów użytkowników na całym świecie. Mimo iż esperanto nie jest językiem naturalnym, dla kilku osób na całym świecie stanowi on język natywny – jest to efekt tzw. rodzin esperanckich, a więc sytuacji, kiedy rodzice, nauczywszy się języka esperanto, wdrażali go w życie swoich dzieci od najmłodszych lat.
Kto stworzył język esperanto?
Historia esperanto, a właściwie jego twórcy, obfituje w szereg burzliwych wydarzeń. Pomysłodawcą uniwersalnego języka był Ludwik Zamenhof – żyjący w XIX wieku wybitny lekarz-poliglota. Jego notatki dotyczące esperanto pochodzą już z czasów nastoletnich, jednak z powodu dezaprobaty ojca nigdy nie ujrzały światła dziennego. Zamenhof posługiwał się biegle trzynastoma językami; kilka z nich stały się podstawą do stworzenia międzynarodowego języka. Miał on być melodyjny, przyjemny i prosty. Pracę nad nim zwieńczyło wydanie w 1887 roku pierwszego podręcznika do esperanto – Unua Libro.
Esperanto przeżywało swoje wzloty i upadki i choć w pewnym momencie historii było bardzo blisko osiągnięcia rangi uniwersalnego języka, widmo wojny i niemiecko-rosyjskiej okupacji całkowicie zdusiło tę ideę w zarodku. Język ten był postrzegany jako zagrożenie dla panujących wtedy narodów, a jego nauka była surowo zabroniona.
Stworzenie języka esperanto wiązało się z nadzieją; to właśnie znaczy esperanto w języku Zamenhofa – „mający nadzieję”. Marzył on bowiem o równym, tolerancyjnym świecie, gdzie komunikacja odbywałaby się bez żadnych barier. Wspólny język był kluczowym elementem tej wizji.
Język esperanto – przykłady słówek i wyrażeń
Dzięki łatwo rozpoznawalnym zapożyczeniom z języków romańskich czy germańskich wiele zwrotów i słów w języku esperanto przypomina te, które dobrze znamy. Oto kilka podstawowych wyrażeń w języku esperanto:
Saluton! – Cześć!
Bonan tagon! – Dzień dobry!
Mia nomo estas… – Mam na imię…
Adiaŭ! – Żegnaj!
Jes. – Tak.
Ne. – Nie.
Bone. – Dobrze.
Dankon . – Dziękuję.
Mimo iż język esperanto nie zyskał popularności, o jakiej marzył jego twórca, od ponad stu lat organizowane są spotkania entuzjastów tego języka, a nauka esperanto jest możliwa dzięki aplikacjom takim jak Duolingo. Czy w przyszłości czeka nas taki moment, kiedy wszyscy będziemy mogli posługiwać się jednym językiem? Ni vidos!
